توحید فطرى

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 05
1 ـ استدلال بر اصل وجود و یگانگى خداسوره انعام / آیه 40 - 41

قرآن در این آیات روى سخن را به مشرکان کرده و از راه دیگرى براى توحید و یگانه پرستى، در برابر آنها، استدلال مى کند، به این طریق که لحظات فوق العاده سخت و دردناک زندگى را به خاطر آنها مى آورد، و از وجدان آنها استمداد مى جوید که در این گونه لحظات که همه چیز را به دست فراموشى مى سپارند آیا پناهگاهى جز خدا براى خودشان فکر مى کنند؟! مى فرماید:
«اى پیامبر! به آنها بگو: اگر عذاب دردناک خداوند به سراغ شما بیاید و یا قیامت با آن همه هول و هیجان و حوادث وحشتناک بر پا شود، راست بگوئید: آیا غیر از خدا را براى برطرف ساختن شدائد خود مى خوانید»؟ (قُلْ أَ رَأَیْتَکُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُ اللّهِ أَوْ أَتَتْکُمُ السّاعَةُ أَ غَیْرَ اللّهِ تَدْعُونَ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ).(1)
روح معنى این آیه، نه تنها براى مشرکان، براى همه کس به هنگام بروز شدائد و حوادث سخت، قابل درک است.
ممکن است در حال عادى و در حوادث کوچک انسان به غیر خدا متوسل گردد، اما هنگامى که حادثه فوق العاده شدید باشد، انسان همه چیز را فراموش مى کند، ولى در همین حال، در اعماق دل خود یک نوع امیدوارى به نجات که از منبع قدرت مرموز و نامشخصى سرچشمه مى گیرد احساس مى کند، این همان توجه به خدا و حقیقت توحید است.
حتى مشرکان و بت پرستان در چنین لحظاتى سخنى از بت ها به میان نمى آورند و همه را به دست فراموشى مى سپرند.

* * *

در آیه بعد پاسخ را از ضمیر آنها استخراج کرده، مى فرماید: «بلکه تنها او را مى خوانید، او هم اگر بخواهد مشکل شما را بر طرف مى کند، و شریک هائى که براى خدا درست کرده بودید همه را فراموش مى کنید» (بَلْ إِیّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ ما تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شاءَ وَ تَنْسَوْنَ ما تُشْرِکُونَ).
در این آیه به سه نکته توجه داده شده:
نخست این که: پاسخ درونى آنها چیست؟
دیگر این که: نجات و عدم نجات آنها به خواست خدا است.
و سوم این که: تمام بت ها و عقائد خرافى و مبعودها را در آن لحظه فراموش مى کنند.
 

* * *

 


1 ـ به طورى که علماى ادب عربى، تصریح کرده اند «ک» در «أَ رَأَیْتُکَ» و «کُم» در «أَ رَأَیْتَکُمْ» نه اسم است و نه ضمیر، بلکه حرف خطاب است که در حقیقت براى تأکید مى آید، و در این گونه موارد، فعل همیشه به صورت مفرد ذکر مى شود، و مفرد و تثنیه بودن آن به وسیله تغییرات در همین حرف خطاب ظاهر مى شود.
لذا در «أَ رَأَیْتَکُمْ» با این که مخاطب جمع است فعل «رَأَیْتَ»، مفرد آورده شده، و جمع بودن آن به وسیله «کُمْ» که حرف خطاب است مشخص گردیده.
جمعى معتقدند: این جمله روى هم رفته از نظر معنى مساوى با جمله «أَخْبِرْنِى» یا «أَخْبِرُونِى» است.
ولى حق این است که: جمله معنى استفهامى خود را کاملاً حفظ مى کند و «أَخْبِرُونِى» لازمه معنى آن است نه خود معنى آن (دقت کنید).
1 ـ استدلال بر اصل وجود و یگانگى خداسوره انعام / آیه 40 - 41
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma