در این که منظور از «عذاب» از طرف «بالا» و «پائین» چیست؟ در میان مفسران گفتگو است، ولى ظاهر این است که: این دو کلمه (فوق و تحت) معنى بسیار وسیعى دارند، هم طرف بالا و پائین حسى را شامل مى شوند.
یعنى هم مجازات هائى مانند صاعقه ها، رگبارهاى خطرناک و طوفان ها از طرف بالا، و هم زلزله ها و شکاف هاى ویرانگر زمینى و طغیان رودها و دریاها از طرف پائین، را در بر مى گیرد.
و نیز عذاب هاى دردناکى را که از طرف طبقه حکّام و قشرهاى بالاى اجتماع بر سر بعضى از ملت ها فرو مى ریزد، و ناراحتى ها و شکنجه هائى که از طرف بعضى از کارگران وظیفه نشناس دامنگیر مردم مى شود که گاهى کمتر از عذاب هاى دسته اول نیست، هر دو قسمت را شامل مى گردد.
همچنین ممکن است سلاح هاى جنگى مخوف عصر ما که از هوا و زمین زندگانى بشر را به صورت وحشتناکى در هم مى کوبد و در مدت کوتاهى آبادترین شهرها را از طریق بمباران هاى هوائى و حمله هاى زمینى و مین گذارى ها و زیر دریائى ها تبدیل به تل خاکسترى مى کند در مفهوم وسیع آیه داخل باشد.
* * *