نکته ها:

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 05
سوره انعام / آیه 114 - 115وسوسه هاى شیطانى


1 ـ در آیه فوق خداوند وجود شیاطین انس و جنّ را در برابر انبیاء به خود نسبت مى دهد و مى گوید: وَ کَذلِکَ جَعَلْنا: «ما این چنین قرار دادیم».
در معنى این جمله در میان مفسران گفتگو است، ولى همان طور که در سابق نیز اشاره کردیم تمام اعمال انسان ها را از یک نظر مى توان به خداوند نسبت داد; زیرا هر کسى هر چه دارد از او دارد، قدرتش از او است، همچنان که اختیار و آزادى اراده اش نیز از او مى باشد.
اما مفهوم این گونه تعبیرات هرگز، جبر و سلب اختیار نیست، که خداوند عده اى را آن چنان آفریده که به دشمنى در برابر انبیاء برخیزند.
زیرا اگر چنین بود مى بایست آنها در عداوت و دشمنى خود هیچ گونه مسئولیتى نداشته باشند، بلکه کار آنها انجام یک رسالت محسوب شود، در حالى که مى دانیم چنین نیست.
البته انکار نمى توان کرد که وجود این گونه دشمنان هر چند به اختیار خودشان بوده باشد مى تواند براى مؤمنان به طور غیر مستقیم اثر سازنده داشته باشد، و به تعبیر بهتر، مؤمنان راستین مى توانند از وجود هر گونه دشمن اثر مثبت بگیرند و او را وسیله اى براى بالا بردن سطح آگاهى و آمادگى و مقاومت خود قرار دهند; زیرا وجود دشمن باعث بسیج نیروهاى انسان است.

* * *

2 ـ «شیاطین» جمع «شیطان» معنى وسیعى دارد و به معنى هر موجود سرکش و طغیانگر و موذى است، لذا در قرآن به انسان هاى پست، خبیث و طغیانگر نیز کلمه «شیطان» اطلاق شده است.
همان طور که در آیه فوق کلمه «شیطان» هم به شیطان هاى انسانى و هم به شیطان هاى غیر انسانى که از نظر ما پنهانند، اطلاق شده.
اما «ابلیس» اسم خاص براى شیطانى است که در برابر آدم(علیه السلام) قرار گرفت و در حقیقت رئیس همه شیاطین است! بنابراین «شیطان» اسم جنس و «ابلیس» اسم خاص (عَلَم) است.(1)

* * *

3 ـ «زخرف القول» به معنى سخنان فریبنده است که ظاهرى جالب و باطنى زشت و بد دارد و غرور به معنى اغفال کردن است.(2)

* * *

4 ـ تعبیر به «وحى» در آیه بالا اشاره لطیفى است به این حقیقت که آنها در گفتار و اعمال شیطانى خود نقشه هاى اسرارآمیز دارند که محرمانه به یکدیگر القاء مى کنند، تا مردم از کار آنها آگاه نشوند، و طرح هاى آنها کاملاً پیاده شود; زیرا یکى از معانى «وحى» در لغت سخنان آهسته و درگوشى است.

* * *

 


1 ـ در این زمینه در جلد اول تفسیر «نمونه»، ذیل آیه 34 سوره «بقره» نیز بحثى داشتیم.
2 ـ باید توجه داشت: «زخرف» در اصل، به معنى «زینت» و همچنین به معنى طلا که وسیله زینت است آمده، سپس به سخنان فریبنده که ظاهرى زیبا دارد نیز «زخرف» و «مزخرف» گفته شده است.
سوره انعام / آیه 114 - 115وسوسه هاى شیطانى
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma