احکام وسواس

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
احکام بانوان (جدید)
مسائل متفرّقه نجاساتراههاى ثابت شدن نجاست

مسأله ـ افراد وسواسى نباید به علم خود در طهارت و نجاست توجّه کنند، بلکه باید
ببینند افراد معمولى در چه مورد یقین به طهارت یا نجاست پیدا مىکنند، و به همان ترتیب عمل کنند، و براى ترک وسواس بهترین راه بى اعتنایى است.
سؤال ـ اینجانب فهیمه الف مبتلا به بیمارى وسواس هستم، و متأسّفانه بسیار شدید و غیر قابل تحمّل است، مثلا در مورد تطهیر و غسل وسواس من به گونهاى است که گاهى اوقات وقتى شب به حمام مىروم نزدیک طلوع آفتاب موفّق به تطهیر و انجام غسل مىشوم! باور کنید در این چند سال به اندازه بیست سال آب مصرف کردهام! براى درمان این بیمارى به نزد برخى از علما رفتم، ولى مؤثّر نشد، به مشهد رفتم، با چه گرفتاریهایى که در سفر و هنگام تشرّف داشتم، و بسیار دعا و تضرّع کردم، ولى متأسّفانه شفا نیافتم. این بیمارى نزدیک است مرا از پاى در آورد، نه تنها خود، که خانواده را نیز نگران و در زحمت انداختهام، وسواس باعث شده که نتوانم عبادتهایم را انجام دهم، بدین جهت ماه رمضان را سفر مىکنم، تا مشکل روزه گرفتن نداشته باشم؛ اگر چه در سفر نیز هیچ چیز نمىخورم! چه کنم تا از این وضع غمبار نجات یابم، و از زخم زبان اطرافیان آسوده گردم؟
جواب : مشکل شما در واقع از خود شماست، و مقصّر اصلى خودتان هستید، و به همین دلیل دعاى شما هم مستجاب نمىشود، و علّت اصلى آن ندانستن مسأله است. مسأله اصلى این است که بر شما واجب نیست یقین به طهارت و غسل و مانند آن پیدا کنید، آنچه بر شما، به عنوان یک وظیفه شرعى، لازم مىباشد این است که به مقدار سایر مردم آب بریزید، و به همان قناعت کنید، هر چند در غسل و طهارت شک داشته باشید و ما مسؤولیّت شرعى این کار را مىپذیریم.
شما از امروز فقط به مقدار مردم آب بریزید و قناعت کنید، و با بدن نجس و حال جنابت (به گمان خودتان) نماز بخوانید، و هیچ اشکالى هم ندارد، و نماز و روزه شما کاملا صحیح است. و ما به این وسیله بر شما، و تمام افراد وسواسى، إتمام حجّت مىکنیم، و مخالفت با آن گناه است. ما از خداوند مىخواهیم که به شما توفیق توجّه به این مسأله را عنایت کند، و از دام شیطان نجات پیدا کنید.

سؤال ـ مدّتى قبل، تقریبآ در همه امور، در دام وسواس افتادم. اکنون تا حدودى آن را از خود دور کردهام، ولى مشکلى که هنوز دارم طول کشیدن غسل (در حدود چهل دقیقه) و گاه تکرار الفاظ نماز است. لطفآ مرا راهنمایى کنید.
جواب : بهترین راه براى ترک وسواس، بى اعتنایى به آن است؛ یعنى ملاحظه کنید دیگران چه مقدارى، مثلا براى غسل، معطّل مىشوند، شما هم چنین کنید، مثلا ده دقیقه یا حداکثر یک ربع ساعت؛ اگر شیطان گفت درست نشد، اعتنا نکنید، عمل شما صحیح است و نگران نباشید، و ما مسؤولیّت آن را بر عهده مىگیریم.
سؤال ـ آیا اعمال وسواسىها ضررى به اعتقادات آنها نمىزند؟ به عنوان مثال، زن وسواسى هنگامى که یک چیز نجس را ده بار آب مىکشد، او در واقع وقتى دوبار با آب قلیل آب کشید، معتقد است که هنوز نجس است، در حالى که خدا و پیامبر(ص) و ائمه(ع) مىگویند پاک است، آیا چنین شخصى عملا با شرع مقدّس اسلام مخالفت نکرده است؟
جواب : عمل به وسواس کار خلافى است؛ ولى ضررى به اعتقادات او نمىزند.
سؤال ـ در مصرف آب زیاده روى مىکنم، و هر چه تلاش مىنمایم نمىتوانم جلوى این کار زشت را بگیرم. به همین جهت همواره با شوهرم مشاجره داریم. او مىگوید : «گذشته از این که کار حرامى انجام مىدهى و ضامن هستى، من که شوهر تو هستم راضى به عمل تو نیستم». لطفآ بفرمائید :
الف) آیا کار من حرام و موجب ضمان است؟
ب) آیا در وضو و نمازم اشکالى ایجاد مىشود؟
جواب : سعى کنید به مقدار متعارف آب مصرف کنید. اگر بیش از آن باشد و همسرتان راضى نباشد، حرام و موجب ضمان است. و اگر شیطان وسوسه کند که فلان مقدار آب کافى نیست، اعتنا نکنید و اعمالتان اشکالى نخواهد داشت، و ما مسئولیّت آن را به عهده مىگیریم. و به فرض که همسرتان هم راضى باشد، اسراف در آب وضو و غسل جایز نیست.
سؤال ـ دخترى 20 ساله هستم، و به شدّت وسواس دارم، این وسواس مانع ترقّى من شده است. یک بار براى شما در این مورد نامه نوشتم، و شما این گونه جواب دادید :
«ما راهى نشان مىدهیم که به افراد زیادى توصیه کردهایم، و بسیار مؤثّر است، و آن این است که شما به افراد متدیّن معمولى نگاه کنید، ببینید آنها چقدر آب مىکشند، به همان مقدار قناعت کنید. بقیّه براى شما پاک است، و ما مسؤولیّت آن را شرعآ مىپذیریم». در حالى که من در نامه قید کرده بودم که فقط از شما یک فتوى مىخواهم، و آن این که : «چیزهاى نجس و متنجّس را براى مدّتى بر من پاک بدانید». ولى شما جوابى که در بالا ذکر شد را مرقوم داشتید، و من باز هم روى حرفم هستم، این فتوى را بدهید تا من چیزهاى نجس و متنجّس را پاک بدانم.
جواب : شما باید تسلیم حکم خدا باشید. حکم خدا این است که به مقدار متعارف بشوئید، بقیّه براى شما «پاک» است، هر چند حالت وسواس به شما مىگوید نجس است، این روشنترین راه است، و بسیارى از این طریق درمان شدهاند.
سؤال ـ چند مسأله در مورد طهارت و نجاست برایم پیش آمده که همواره فکر و ذهن مرا مشغول کرده است. و مرا به شدّت عذاب مىدهد، از درس و مطالعه افتادهام، و خانوادهام نیز از رفتار من به تنگ آمدهاند. شما را به مقام رسول اللّه(ص) قسم مىدهم، مرا نجات دهید. اگر شما بفرمائید: «اعتنابه این موارد حرام است؛ و در صورت اعتنا، به جهنّم مىروى». و گناهش را به گردن بگیرید، نجات پیدا مىکنم.
جواب : به یقین اعتنا کردن شما به مواردى که برخواسته از وسواس است حرام مىباشد، و باید آن را ترک کنید، و ما مسؤولیّت آن را به گردن مىگیریم.
سؤال ـ تکلیف من در موارد زیر چیست؟
الف) گاهى زمینى نجس مىشود، بعدآ برف یا باران مىآید، و تمام زمینها خیس مىشود، مردم و وسایل نقلیّه از روى آن زمین نجس عبور مىکنند، و به همه جا مىروند (مسجد، حرم، نانوائى، قصّابى، داخل اتوبوس شرکت واحد، مدرسه، بازار و...) و به خاطر خیس بودن زمین، نجاست را به همه آن مکانها منتقل مىکنند، به همین جهت آن مکانها را نجس مىدانم، همان گونه که گرد و خاکهاى آن خیابانها و مکانها نیز نجس است.

ب) هرگاه توالت مىروم با این که در موقع بول کردن بسیار مواظب هستم تا ترشّح نکند، در عین حال قطع پیدا مىکنم که به شلوار و پایم ترشّح کرده است؛ لذا توالت رفتن برایم مشکل شده، و تا آن موضع را آب نکشم راحت نمىشوم.
ج) بعضى مواقع پشت و جاهاى دیگر دستم به لبه میز، یا لبه کتاب، یا چیزهاى زبر برخورد مىکند، و بدون این که دستم زخم شود، یا خونى بیرون بیاید، از گوشه و کنار ناخنها و جاهاى دیگر دستم چیزى با احساس کمى درد جدا مىشود، یا روى انگشتهاى دستم پوستهاى مختصرى وجود دارد که با فرو بردن دست به داخل جیب، یا تماس گرفتن با چیز دیگر، آنها با احساس کمى درد از دستم جدا مىشود، لطفآ در این موارد تکلیف مرا بیان فرمائید.
جواب : بدون شک شما گرفتار وسواس هستید؛ وظیفه شما این است که به سایر مردم نگاه کنید، و ببینید آنها تا چه حد به این امور اعتنا و علم به نجاست پیدا مىکنند (منظور قشر متدّین است)، آن مقدار که آنها یقین پیدا مىکنند و آب مىکشند شما هم آب بکشید و نسبت به بقیّه تکلیفى ندارید؛ هر چند فکر شما به شما بگوید نجس است؛ زیرا در این گونه موارد افراد متدّین عادى، علم و یقین به نجاست پیدا نمىکنند. ضمنآ پوستهائى که از دست و بدن جدا مىشود محکوم به پاکى است، مگر این که شما آنها را با فشار بکنید و محلّ آن سوزش پیدا کند، که در این صورت احتیاط کنید.
سؤال ـ منزل ما از نظر طهارت مشکل دارد؛ فرشها، دربها، دیوار اطاقها، پنجرهها، پردهها، بخارى زمینى، بخارى دیوارى، جارو برقى، کمدها، بعضى از کتابها، بالشتها، رختخواب و تشکها، قاب عکسها، و خلاصه تمام زندگى ما نجس است، گفتم نامهاى براى شما بنویسم تا شاید در مورد من فتواى خاص (اجازه مخصوص) بدهید، و اینجانب را از معافیّت مخصوصى در مورد چیزهایى که تا به حال نجس شده برخوردار سازید، تا همه چیز و همه کس براى من طاهر باشد.
جواب : شما گرفتار وسواس هستید، و تنها درمان آن بىاعتنایى است. فتواى ما براى شما این است که ببینید مؤمنان دیگر چه اندازه به این امور اعتنا مىکنند، به همان اندازه
اعتنا کنید؛ بقیّه براى شما پاک است.
سؤال ـ مشکل اصلى من دیوار خانه و شستن بچّهام مىباشد، زیرا دستمالى را که نجس بود روى لبه دیوار که رنگ روغن شده گذاشتم. البتّه عین نجاست روى دیوار ریخته نشد، ولى رطوبت دستمال با دیوار ارتباط داشت. و چون بچّهام به تازگى چهار دست و پا راه مىرود، و دستهایش را مرتّب به دیوارها مىزند، من مرتّب دستهایش را آب مىکشم،واین مرا آزار مىدهد. لطفآ به سؤالهاى زیر پاسخ دهید، تا انشاءالله نجات یابم.
الف) راههاى سرایت نجاست را خواندهام، ولى نمىدانم منظور از رطوبت کم و غیر مُسرى چقدر است؟ خواهش مىکنم توضیح دهید.
ب) آیا دیوارهاى خانه به خاطر مسألهاى که پیش آمده نجس است؟
ج) ظرفى که زیر شیر (منظور آب لولهکشى) گذاشته مىشود، حتّى اگر سر نرود، آیا حکم آب کر را دارد؟ آیا مىتوان لباس نجس را در آن آب کشید؟
د) اگر جایى مثل دسته در، سردى آن احساس شود، آیا نجاست با دست خشک به آن منتقل مىگردد؟
جواب : الف) شما بىشک گرفتار وسواس شدهاید، و اگر به دستوراتى که مىدهیم عمل کنید به زودى نجات خواهید یافت، و الا مشکلات شما زیاد خواهد شد.
ابتدا پاسخ سؤالهاى شما، و بعد یک دستور کلّى :
منظور از رطوبت براى سرایت این است که وقتى دست خشک بر آن شىء مرطوب بگذارد، انسان به آسانى آثار ترى را ببیند.
ب) دیوارهاى خانه به خاطر مسألهاى که پیش آمده، نجس است؟
ج) ظرفى که زیر آب لولهکشى است، حکم آب کر دارد؛ پر باشد، یا خالى .
د) سردى دسته در هیچ ارتباطى به رطوبت ندارد، و نجاست به آن منتقل نمىشود، و این سؤال دلیل وسواسى بودن شماست.
و امّا دستور کلّى :
وسواسى بودن شما به علّت ندانستن مسائل است. اگر مسائل را درست یاد بگیرید،
راحت مىشوید. مسأله مهم این است که علم و یقین وسواسى نه ملاک نجاست است، نه ملاک طهارت؛ و به عبارت واضحتر، باید ببینید افراد عادى متدیّن چه موقع علم به نجاست پیدا مىکنند، و چه موقع علم به طهارت، به همان مقدار قناعت کنید، و اگر قلب شما راضى نشد به آن اعتنا نکنید، و مسؤولیّت آن را به عهده ما بگذارید. به شک و تردید اعتنا نکنید، حتّى کف توالت مادامىکه با چشم خود نجاستى در آن نبینید بگویید پاک است ؛ کوچهها، خیابانها، مغازهها همه پاک است. اتومبیلهاى عمومى، صندلىها و دسته درهاى آنها پاک است، حمام مادامى که چیز نجسى به یقین در آن نباشد پاک است. تمام مسلمانها و بچّههاى آنها مادامى که نتوانید قسم به نجس بودن آنها بخورید پاک هستند. وظیفه شرعى شما این است که به آنچه گفتهایم عمل کنید، و بعد از یک هفته آثار مثبت آن را خواهید دید.
 

مسائل متفرّقه نجاساتراههاى ثابت شدن نجاست
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma