مغروران به علم

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 20
سوره حم سجده «فصّلت» به هنگام نزول عذاب، ایمان بیهوده است


در آیات مختلف این سوره ـ چنان که شرح داده شد ـ سرچشمه اصلى انحراف و بدبختى گروه کثیرى از مردم را، کبر و غرور معرفى مى کند.
تکبرى که گاه از داشتن امکانات مالى، و یا کثرت نفرات و نیروى نظامى، سرچشمه مى گیرد، و گاه از داشتن مختصر معلوماتى که آن را فراوان مى پندارد.
نمونه زنده آن را در عصر و زمان خود، و بعد از پیروزى هاى علمى و صنعتى در جوامع پیشرفته مادى با چشم مى بینیم، زیرا مى دانیم، یکى از عوامل  مؤثر نفى مذهب و روى آوردن به مکتب هاى الحادى، همان غرور علمى است که در قرون اخیر، براى جمعى از دانشمندان علوم طبیعى پیدا شده، آنها با کشف اسرارى از طبیعت و دست یافتن به روزنه هائى از علم، آنچنان مست و مغرور شدند که تصور کردند چیزى در این عالم جز آنچه آنها مى دانند، وجود ندارد، و چون خدا را در آزمایشگاه هاى خود، حاضر ندیدند راه انکار را پیش گرفتند!
این غرور علمى به قدرى گسترش پیدا کرد، که اصلاً مذهب و وحى انبیاء را زائیده جهل یا ترس بشر پنداشتند و گفتند: با فرا رسیدن دوران شکوفائى علم دیگر نیازى به این مسائل نیست!
حتى گاه پا را از این فراتر نهادند، و دوران زندگى بشر را از نظر فکرى به چهار دوران تقسیم کردند:
1 ـ دوران افسانه ها 2 ـ دوران مذهب! 3 ـ دوران فلسفه 4 ـ و دوران علم، که منظورشان علوم طبیعى و تجربى بود!
البته آکنده بودن مذاهبى که در محیط فعالیت این گروه از دانشمندان وجود داشت، از خرافات، به این هدف باطل نیز کمک کرد، (منظور عمدتاً خرافات ارباب کلیسا است) و به این ترتیب به گمان خود براى همیشه مذهب و تعلیمات انبیاء را از صحنه زندگى بشر بیرون ساختند.
ولى خوشبختانه، این مستى و غرور دیرى نپایید، و عوامل دیگرى دست به دست هم داد و بر این پندارهاى بى اساس خط بطلان کشید، و به مصداق آیات فوق هنگامى که به علوم خود مغرور شدند بأس الهى دامانشان را گرفت، و فریادهایشان به جائى نرسید.
از یکسو جنگهاى جهانى اول و دوم، نشان داد که پیشرفت هاى علمى و صنعتى بشر، نه تنها او را خوشبخت نکرده، بلکه او را از هر زمان به لبه پرتگاه  نزدیکتر ساخته است.
از سوى دیگر، بروز انواع مفاسد اخلاقى و اجتماعى، و بروز انواع نابسامانى ها، قتل ها و کشتارها و بیمارى هاى روانى و انواع تجاوزهاى مالى و ناموسى، نشان داد که علوم انسانى، هرگز نتوانسته است به تنهائى جلو نابسامانى ها را بگیرد، بلکه بد آموزى هائى که معمولاً از آن جدا نیست، گاهى بر دامنه آن افزوده است.
از سوى سوم، معمّاهاى فراوانى که در علوم پیدا شد، و انسان خود را از حل آن عاجز دید، و دنیاهاى وسیعى که در برابر دیدگان او خودنمائى کرد (چه عوالم بسیار بزرگ و چه فوق العاده کوچک) و خود را از شناخت آن ناتوان مشاهده کرد، سبب شد که بار دیگر دست به دامان تعلیمات انبیاء بزند، و گروه عظیمى دوباره به سایه وحى باز گردند، و درمان این بیمارى هاى جانکاه را در دستورات انبیاء جستجو کنند; کلیساها رونق گرفت تعلیمات مذهبى جزء برنامه زندگى بسیارى شد.
در این میان «اسلام» با تعلیمات ویژه و مترقى و جامع خود، بروز و ظهور تازه اى یافت، و حرکت ها به سوى شناخت اسلام اصیل، شروع شد.
امید است پیش از آن که بأس الهى، بار دیگر دامان گروهى از مردم این جهان را بگیرد، این بیدارى همگانى شود، و آثار آن غرور، محو و نابود گردد تا به خسران و زیان منتهى نگردد.

* * *

پروردگارا! ما را از مرکب غرور، فرود آور! و از کبر و لجاجت و خود خواهى ـ که مایه هلاکت و بدبختى و شرمسارى است ـ حفظ فرما!
خداوندا! دنیاى ما را نیز بیدار کن، و پیش از آن که بأس شدیدت دامان مردم عصر ما را فرو گیرد، به سایه پر مهر تعلیمات پیامبرانت باز گردان!
بار الها! ما را از آن گروه قرار ده، که از سرگذشت دیگران پند مى گیرند، تا سرگذشت ما پندى براى دیگران نشود.
 
آمِیْنَ یا رَبَّ العالَمِیْنَ
 
 
پایان سوره مؤمن

سوره حم سجده «فصّلت» به هنگام نزول عذاب، ایمان بیهوده است
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma