1 ـ حسن ظن و سوء ظن به خدا

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 20
2 ـ گواهان در دادگاه قیامت تفسیر:


آیات فوق، به خوبى گواهى مى دهد که گمان بد درباره خداوند، به قدرى خطرناک است که موجب هلاکت و عذاب ابدى انسان مى گردد، نمونه آن گمان گروهى از کفار بود که گمان مى کردند خدا اعمال آنها را نمى بیند، و سخنان آنها را نمى شنود، همین سوء ظن سبب خسران و هلاکتشان شد.
به عکس، حسن ظن درباره خداوند، موجب نجات در دنیا و آخرت است، چنان چه در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: یَنْبَغِى لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یَخافَ اللّهَ خَوْفاً کَأَنَّهُ یُشْرِفُ عَلَى النّارِ وَ یَرْجُوهُ رَجاءً کَأَنَّهُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ، إِنَّ اللّهَ تَعالى یَقُولُ: وَ ذلِکُمْ ظَنُّکُمُ الَّذِى ظَنَنْتُمْ بِرَبِّکُمْ... ثُمَّ قالَ إِنَّ اللّهَ عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِهِ بِهِ: إِنْ خَیْراً فَخَیْرٌ، وَ إِنْ شَرّاً فَشَرٌّ: «سزاوار است بنده مؤمن آنچنان از خدا بترسد که گوئى در کنار دوزخ قرار گرفته و مشرف بر آتش است، و آنچنان به او امیدوار باشد که گوئى اهل بهشت است، چنان که خداوند متعال مى فرماید: این گمانى است که شما به خدا پیدا کردید و سبب هلاکتتان شد، سپس امام(علیه السلام) افزود: خداوند نزد گمان بنده خویش است اگر گمان نیک ببرد نتیجه اش نیک، و اگر گمان بد ببرد، نتیجه اش بد است».(1)
 در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) آمده است: آخرین کسى را که دستور داده مى شود به سوى دوزخ ببرند ناگهان (به اطراف) نگاه مى کند، خداوند بزرگ دستور مى دهد او را برگردانید، او را بر مى گردانند، خطاب مى کند: چرا به من نگاه کردى؟ و در انتظار چه فرمانى بودى؟ عرض مى کند: پروردگارا! من درباره تو این چنین گمان نمى کردم! مى فرماید: چه گمان مى کردى ؟ عرض مى کند: گمانم این بود که، گناهان مرا مى بخشى و مرا در بهشت خود جاى مى دهى! خداوند مى فرماید: یا مَلائِکَتِى! لا ، وَ عِزَّتِى وَ جَلالِى وَ آلائِى وَ عُلُوِّى وَ ارْتِفاعِ مَکانِى، ما ظَنَّ بِى عَبْدِى هذا ساعَةً مِنْ خَیْر قَطُّ، وَ لَوْ ظَنَّ بِى ساعَةً مِنْ خَیْرِ ما وَدَعْتُهُ بِالنّارِ، أَجِیْزُوا لَهُ کِذْبَهُ وَ أَدْخِلُوهُ الْجَنَّةَ!: «اى فرشتگان من! به عزت و جلال و نعمت ها و مقام والایم سوگند، این بنده ام هرگز گمان خیر درباره من نبرده، و اگر ساعتى گمان خیر برده بود من او را به جهنم نمى فرستادم، گر چه او دروغ مى گوید ولى با این حال، اظهار حسن ظن او را بپذیرید، و او را به بهشت برید»، سپس پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هیچ بنده اى نیست که نسبت به خداوند متعال گمان خیر ببرد، مگر این که خدا نزد گمان وى خواهد بود، و این همان است که مى فرماید: «وَ ذلِکُمْ ظَنُّکُمُ الَّذِی ظَنَنْتُمْ...».(2)

* * *


1 ـ «مجمع البیان»، جلد 9، صفحه 14، ذیل آیات مورد بحث.
2 ـ تفسیر «على بن ابراهیم» (طبق نقل نور الثقلین، جلد 4، صفحه 544).
2 ـ گواهان در دادگاه قیامت تفسیر:
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma