چگونه مُردند و چگونه زنده شدند؟

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 02
1 ـ آیا این ماجرا یک حادثه تاریخى بوده یا تمثیل است؟ شأن نزول:


این آیه، همان گونه که در شأن نزول آمده، اشاره سر بسته و در عین حال آموزنده اى است به سرگذشت عجیب یکى از اقوام پیشین، که بیمارى مسرى و وحشتناکى در محیط آنها ظاهر گشت، و هزاران نفر، از آن منطقه فرار کردند، مى فرماید: «آیا ندیدى کسانى را که از خانه خود از ترس مرگ فرار کردند در حالى که هزاران نفر بودند» (أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذینَ خَرَجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ).
مسلّم است جمله أَ لَمْ تَرَ: «آیا ندیدى؟» در اینجا به معنى آیا نمى دانى است; زیرا در ادبیات عرب، هر گاه بخواهند مطلبى را به طور کامل مجسم سازند و آن را به عنوان یک امر واضح قلمداد کنند، مخاطب را با جمله «أَ لَمْ تَرَ» خطاب مى کنند.
گر چه مخاطب در این جمله، پیامبر است، ولى در واقع، منظور همه افرادند.
درست است که آیه فوق، اشاره به عدد خاصى نکرده، و تنها واژه «أُلُوف» که به معنى هزارها است، به کار برده، ولى بعضى از روایات، تعداد نفرات آنها را ده هزار، و بعضى هفتاد یا هشتاد هزار ذکر مى کند.(1)
پس از آن به عاقبت کار آنها اشاره کرده، مى فرماید: «خداوند به آنها فرمود: بمیرید» (فَقالَ لَهُمُ اللّهُ مُوتُوا)، و به آن بیمارى که آن را بهانه قرار داده بودند مُردند.
«سپس خداوند آنها را زنده کرد» تا ماجراى زندگى آنان درس عبرتى براى دیگران باشد (ثُمَّ أَحْیاهُمْ).
روشن است منظور از مُوتُوا: «بمیرید»، یک امر لفظى نیست، بلکه امر تکوینى خداوند است که بر سراسر جهان هستى و عالم حیات، حکومت مى کند یعنى خداوند، عوامل مرگ آنها را فراهم ساخت، و به سرعت همگى از میان رفتند، این امر، همانند امرى است که در آیه 82 سوره «یس» آمده: اِنَّما أَمْرُهُ اِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ: «امر او تنها این است: هنگامى که چیزى را اراده کند مى گوید: ایجاد شو! و فوراً موجود مى شود»!
جمله «ثُمَّ أَحْیاهُمْ» اشاره به زنده شدن آن جمعیت، پس از مرگ است و همان گونه که در شأن نزول خواندیم، به دعاى «حِزقِیل» پیامبر، صورت گرفت، و از آنجا که بازگشت آنان به حیات، یکى از نعمت هاى روشن الهى بود، (هم از نظر خودشان، و هم از نظر عبرت مردم) در پایان آیه مى فرماید: «خداوند نسبت به بندگان خود احسان مى کند، ولى بیشتر مردم، شکر او را به جا نمى آورند» (إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْل عَلَى النّاسِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النّاسِ لایَشْکُرُونَ).
نه تنها این گروه، بلکه همه انسان ها مشمول الطاف و عنایات و نعمت هاى اویند.

* * *


1 ـ به تفسیر «مجمع البیان»، «قرطبى» و «روح البیان»، ذیل آیه مورد بحث مراجعه شود ـ «بحار الانوار»، جلد 13، صفحات 384 و 385.
1 ـ آیا این ماجرا یک حادثه تاریخى بوده یا تمثیل است؟ شأن نزول:
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma