4 ـ نوه هاى دخترى، فرزندان ما هستند

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 02
5 ـ آیا مباهله یک حکم عمومى است؟ 3 ـ پاسخ به سؤال


ضمناً از آیه مباهله استفاده مى شود: به فرزندان دختر نیز حقیقتاً «ابن» گفته مى شود، بر خلاف آنچه در جاهلیت مرسوم بود که تنها فرزندان پسر را فرزند خود مى دانستند، و مى گفتند:
بَنُونا بَنُو أَبْنائَنا وَ بَناتُنا *** بَنُوهُنَّ أَبْناءُ الرِّجالِ الْأَباعِدِ
یعنى: «فرزندان ما تنها پسرزاده هاى ما هستند اما دخترزاده هاى ما ـ فرزندان مردم بیگانه محسوب مى شوند نه فرزندان ما»!(1)
این طرز تفکر مولود همان سنت غلطى بود که در جاهلیت عرب، دختران و زنان را عضو اصلى جامعه انسانى نمى دانستند و آنها را در حکم ظروفى براى نگاهدارى پسران مى پنداشتند!
چنان که شاعر آنها مى گوید:
وَ اِنَّما أُمَّهاتُ النّاسِ أَوْعِیَةٌ *** مُسْتَوْدَعاتٌ وَ لِلْأَنْسابِ آباءٌ
یعنى: «مادران مردم، حکم ظروفى براى پرورش آنها دارند ـ و براى نسب تنها پدران شناخته مى شوند»!(2)
ولى اسلام، این طرز تفکر را به شدت در هم کوبید و احکام فرزند را بر فرزندان پسرى و دخترى یکسان جارى ساخت.
در سوره «انعام» آیات 84 و 85 درباره فرزندان ابراهیم(علیه السلام) مى خوانیم:
وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسى وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنینَ * وَ زَکَرِیّا وَ یَحْیى وَ عیسى وَ إِلْیاسَ کُلٌّ مِنَ الصّالِحینَ:
«از فرزندان (ابراهیم)، داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسى و هارون بودند و این چنین نیکوکاران را پاداش مى دهیم * و نیز زکریا و یحیى و عیسى و الیاس که همه از صالحان بودند».
در این آیه حضرت مسیح(علیه السلام) از فرزندان ابراهیم شمرده شده، در حالى که فرزند دخترى بود و اصولاً پدرى نداشت.
در روایاتى که از طرق شیعه و سنى درباره امام حسن و امام حسین(علیهما السلام)وارد شده اطلاق کلمه اِبْنُ رَسُولِ اللّهِ: «فرزند پیغمبر» کراراً دیده مى شود.
در آیات مربوط به زنانى که ازدواج با آنها حرام است مى خوانیم: وَ حَلائِلُ أَبْنائِکُمْ: «یعنى همسران پسران شما»(3) در میان فقهاى اسلام این مسأله مسلّم است که همسران پسرها و نوه ها، چه دخترى باشند و چه پسرى بر شخص حرام است و مشمول آیه فوق مى باشند.

* * *


1 ـ «شرح نهج البلاغه» ابن ابى الحدید، جلد 11، صفحه 28، کتابخانه آیت اللّه مرعشى نجفى، 1404 هـ ق ـ «فتح البارى»، جلد 12، صفحه 42، دار المعرفة للطباعة و النشر، طبع دوم ـ «المیزان»، جلد 4، صفحه 312 و جلد 7، صفحه 262 و جلد 18، صفحه 44، انتشارات جامعه مدرسین ـ تفسیر «قرطبى»، جلد 16، صفحه79، مؤسسة التاریخ العربى، 1405 هـ ق، ذیل آیه 28 سوره «زخرف» ـ تفسیر «ابن کثیر»، جلد 2، صفحه 160، دار المعرفة، بیروت، 1412 هـ ق.
2 ـ «دیوان على»، صفحه 24، انتشارات پیام اسلام، 1369 هـ ش ـ با این تفاوت که در اینجا «لِلأَحْسابِ» آمده. «مغنى المحتاج»، جلد 4، صفحه 538، با این تفاوت که در اینجا «لِلآباءِ أَبْناءٌ» آمده است، دار احیاء پالتراث العربى، 1377 هـ ق ـ «مبسوط سرخسى»، جلد 7، صفحه 53 و جلد 17، صفحه 159، دار المعرفة بیروت، 1406 هـ ق ـ «المیزان»، جلد 18، صفحه 44 و جلد 4، صفحه 312، انتشارات جامعه مدرسین.
3 ـ نساء، آیه 23.
5 ـ آیا مباهله یک حکم عمومى است؟ 3 ـ پاسخ به سؤال
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma