هدایت و ضلالت در قرآن

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
مثالهای زیبای قرآن جلد 1
معناى هدایت و ضلالت2ـ دو حجاب بزرگ: کثرت نعمت و عادت به آن

در انتهاى آیه مورد بحث و در جواب منافقان ـ که گفتند: خداوند با این مثلها عدّه اى را هدایت و افراد دیگرى را گمراه مى کند ـ خداوند مى فرماید: «فقط فاسقان به وسیله آن (مثلها) گمراه مى شوند» در این آیه شریفه و آیاتى از این قبیل(1) مسأله ضلالت و گمراهى به خداوند نسبت داده شده است! همان گونه که در آیات دیگر مسأله هدایت.(2)

اگر هدایت و ضلالت به خواست خداست و ما انسانها مجبور هستیم و از خود اختیارى نداریم، پس چرا خداوند حکیم به نیکان پاداش و به بدان جزاء مى دهد; در صورتى که هر دو مجبور بوده اند و به اراده خود عمل نکرده اند؟

در تفسیر این قبیل آیات و از جمله آیه مورد بحث نظرات مختلفى ارائه شده است: بعضى گفته اند: «یُضِلُّ» در این آیه شریفه به معناى «یَمْتَحِنُ» است; یعنى خداوند به وسیله این مثلها مى خواهد مردم را امتحان کند.(3)

گروه دیگر گفته اند: مراد از «هدایت و ضلالت» تهیّه مقدّمات آن است; ولى تصمیم نهایى با خود انسان است. مثل این که خداوند از انسان لجوج توفیقات را سلب مى کند، بنابراین; گمراهى به معناى سلب توفیق است.(4)

علّت اختلاف مفسّران در تفسیر «هدایت و ضلالت» در قرآن مجید ظاهراً بدین جهت است که معناى این دو کلمه براى آنها پیچیده و دشوار است. بنابراین; با توضیحى درباره این دو واژه، باید مشکل حلّ شود.


 

1- مانند آیات 88 و 143 سوره نساء; آیات 178 و 186 سوره اعراف; آیات 23 و 36 سوره زمر; آیات 44 و 46 سوره شورى و آیات دیگر.

2- مانند سوره بقره، آیات 142 و 213 و 272; سوره مائده، آیه 16; سوره یونس، آیات 25 و 35 و آیات دیگر.

3- مجمع البیان، جلد 1، صفحه 68.

4- تفسیر نمونه، جلد 1، صفحه 152.

معناى هدایت و ضلالت2ـ دو حجاب بزرگ: کثرت نعمت و عادت به آن
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma