شرح و تفسیر آیات

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
مثالهای زیبای قرآن جلد 1
1ـ چگونگى ایجاد برق و صاعقهتنوّع مثالهاى قرآن

 

در این آیات شریفه(1) نیز سخن از منافقان و خطر نفاق به میان آمده است و شاید این آیه و مَثَل قبلى ناظر به حال عدّه اى از منافقان، و این آیات ناظر بر عدّه دیگرى از این ریاکاران دو چهره باشد. طبق این آیات شریفه حال منافقان مانند حال مسافرى است که در دل شب تاریک در بیابانى راه را گم کرده است در حالى که باران شدیدى مى بارد. نه پناهگاهى دارد و نه رفیقى، نه راه را مى شناسد و نه روشنایى وجود دارد. پرده هاى ظلمانى ابر هم آسمان را پوشانیده است و مختصر نور ستارگان هم به او نمى رسد و اینها همه در حالى است که رعد و برق شدید هم مى آید، البتّه روشن است که این رعد و برق وحشت دو چندانى در این شخص گمشده ایجاد مى کند; چون صداى رعد مخصوصاً در بیابانها شدیدتر است و برق هم در این وضع و حال خیره کننده تر است. چنان که گویى مى خواهد چشم را کور کند. با این خطرات مسافر گمشده بر اثر ترس از رعد انگشتانش را در گوش فرو مى برد و از بیم جان به خود مى لرزد که مبادا صاعقه او را به کام خود کشد. وضعیّت منافق همانند موقعیّت چنین مسافر راه گم کرده است.

«... وَ اللّهُ مُحیطٌ بِالکافِرین» و خداوند بر کافران احاطه دارد. محیط را در این آیه به دو مفهوم تفسیر کرده اند: اوّل ـ احاطه علمى خداوند. دوّم ـ احاطه قدرت خداوند. اگر «محیط» در مفهوم اوّل مراد باشد، پیام آیه چنین است که خداوند بر همه کفّار احاطه علمى دارد و اگر مفهوم دوّم مورد نظر باشد، آیه چنین معنا مى دهد که خداوند قادر به هر کارى است و کسى نمى تواند از گستره قدرتش دور و خارج شود.

«وَ یَکادُ البَرْقُ یَخْطَفُ اَبْصارَهُمْ» نزدیک باشد که (تابش) برق چشمانشان را نابینا سازد. زیرا اگر در محیطى تاریک باشد و به تاریکى عادت کند هر گاه تابش تند نورى قوى بر آن بتابد در خطر کورى قرار مى گیرد.

«کُلَّما اَضاءَلَهُمْ مَشَوْا فیه» هر گاه که (برق) بردمد (و آنان روشنى ببینند) چند گامى برمى دارند. این مسافر راه گم کرده وقتى روشنى برق را مى بیند خوشحال مى شود و شروع به حرکت مى کند و به جلو مى رود تا شاید راه خویش را بیابد; ولى این نور موقّتى و ناپایدار است و زود از بین مى رود.

«وَ اِذا اَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قامُوا» و چون (آن روشنى برق) خاموش شود (حیرت زده) از رفتن باز ایستند و مسافر به ناچار متوقّف مى شود و دوباره حیران و ناامید سر جاى خود میخکوب مى شود.

«وَلَوْ شاءَ اللّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَ اَبْصارِهِمْ» اگر خدا مى خواست گوشهایشان را (به بانگ رعد) کر و چشمانشان را (به تابش برق) کور مى ساخت.

منافق نیز همچون این مسافر گمشده است. با اظهار ایمان از پرتو روشنى «ایمان» بهره مند مى شود; امّا چون ایمانش ظاهرى است بهره او نیز اندک است بدین سبب دیر یا زود رسوا مى شود و دیگر بار در تاریکى و ظلمت ایمان ریایى خود و کفر و نفاق خویش فرو مى رود.

* * *


1- آیات 19 و 20 سوره بقره.

 

1ـ چگونگى ایجاد برق و صاعقهتنوّع مثالهاى قرآن
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma