2 ـ نوازش یتیمان

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 27
3 ـ بازگو کردن نعمت ها1 ـ رهبرى برخاسته از میان درد و رنج ها!

وجود کودکان یتیم، که پدر خود را در طفولیت از دست داده اند، در هر اجتماعى اجتناب ناپذیر است، این کودکان از جهات مختلفى باید مورد حمایت قرار گیرند.
از نظر عاطفى، داراى کمبودهائى هستند، که اگر خلاء وجود آنها از این نظر پر نشود کودکانى ناسالم، و در بسیارى از مواقع سنگدل، جانى و خطرناک بار مى آیند.
به علاوه، عواطف انسانى ایجاب مى کند: آنها همچون سایر فرزندان جامعه مورد حمایت و توجه عموم باشند، و از همه اینها گذشته، مردم از آینده کودکان خود که ممکن است در چنین شرائطى قرار گیرند، مطمئن شوند.
«یتیمان» در بسیارى از موارد، داراى اموالى هستند که باید با دقت و امانت براى آینده آنها حفظ شود، و در بسیارى از موارد، فاقد امکانات مالى هستند، که باید از این نظر نیز مورد توجه قرار گیرند، باید دیگران همچون پدران و مادرانى دلسوز، رنج یتیمى را از روح آنها بیرون کنند، و گرد و غبار تنهائى را از چهره آنها بزدایند.
لذا، در آیات قرآن مجید و روایات اسلامى، بسیار روى این مسأله تکیه شده است، که هم بُعد اخلاقى دارد و هم بُعد اجتماعى و انسانى.
این حدیث از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) معروف است که: إِنَّ الْیَتِیمَ إِذَا بَکى اهْتَزَّ لِبُکائِهِ عَرْشُ الرَّحْمنِ!: «هنگامى که یتیم گریه مى کند عرش خدا به لرزه در مى آید».
«خداوند به فرشتگانش مى فرماید: اى ملائکه من! چه کسى این یتیم را که پدرش در خاک پنهان شده است به گریه در آورده؟ ملائکه مى گویند: خدایا! تو آگاهترى، خداوند مى فرماید: اى ملائکه من! شما را گواه مى گیرم هر کس گریه او را خاموش، و قلبش را خشنود کند، من روز قیامت او را خشنود خواهم کرد».(1)
از این بالاتر، حدیث دیگرى از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: اِذا بَکَى الْیَتِیْمُ وَقَعَتْ دُمُوعُهُ فِى کَفِّ الرَّحْمنِ: «هر گاه یتیم گریه کند، اشک هاى او در دست خداوند رحمان مى ریزد»!.(2)
باز، در حدیث دیگرى از همان حضرت آمده است که: أَنَا وَ کافِلُ الْیَتِیمِ کَهاتَیْنِ فِی الْجَنَّةِ اِذَا اتَّقَى اللّهَ وَ أَشارَ بِالسَّبّابَةِ وَ الْوُسْطى: «من و سرپرست یتیم مانند این دو، در بهشت خواهیم بود ـ به شرط این که تقواى الهى را پیشه کند ـ سپس، اشاره به انگشت «سبابه» و «انگشت وسط» نمود».(3)
اهمیت این موضوع آن قدر زیاد است، که امیرمؤمنان على(علیه السلام) در وصیتنامه معروفش، توجه به یتیمان را در کنار توجه به نماز و قرآن قرار داده، مى فرماید: اللّهَ اللّهَ فِی الأَیْتامِ فَلا تُغِبُّوا أَفْواهَهُمْ وَ لا یَضِیعُوا بِحَضْرَتِکُم: «خدا را خدا را درباره یتیمان، آنها را گاهى سیر و گاهى گرسنه نگذارید، و نکند با حضور شما ضایع شوند».(4)
در حدیثى از یکى از یاران پیامبر(صلى الله علیه وآله) آمده است که مى گوید: خدمت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نشسته بودیم، پسر بچه اى خدمتش آمده، عرض کرد: «کودکى یتیم هستم، خواهرى یتیم دارم، و مادرى بیوه زن. از آنچه خدا به تو اطعام کرده، به ما اطعام کن، تا خداوند از آنچه نزد او است، آن قدر به تو ببخشد که خشنود شوى»!
پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: «چه زیبا گفتى اى پسر! سپس رو به «بلال» کرده، فرمود: برو از آنچه نزد ما است بیاور، «بلال» بیست و یک خرما با خود آورد، پیغمبر(صلى الله علیه وآله)فرمود: هفت دانه براى تو، هفت دانه براى خواهرت، و هفت دانه براى مادرت».
«معاذ بن جبل» برخاست، دستى بر سر آن کودک یتیم کشیده، گفت: خداوند یتیمى تو را جبران کند، و تو را جانشین صالحى براى پدرت سازد (کودک یتیم از فرزندان مهاجران بود).
پیغمبر(صلى الله علیه وآله) رو به «معاذ» کرده، فرمود: «انگیزه تو براى این کار چه بود»؟ عرض کرد: محبت و رحمت بود.
فرمود: «هر کس از شما سرپرستى یتیمى را بر عهده گیرد، حق آن را ادا کند، و دست بر سر یتیم کشد، خداوند به عدد هر موئى، حسنه اى براى او مى نویسد، و به هر موئى، سیئه اى از او محو مى کند، و به هر موئى، درجه اى به او مى بخشد».(5)
البته، در جوامع گسترده اى مانند جوامع امروز، مسلمانان باید به کارهاى فردى در این زمینه قناعت نکنند، بلکه باید نیروهاى خود را متمرکز کرده، یتیمان را زیر پوشش برنامه هاى حساب شده اقتصادى، فرهنگى و آموزشى قرار دهند، و از آنها افرادى لایق براى جامعه اسلامى بسازند، و این امر مهم، نیاز به همکارى عمومى دارد.

* * *

 


1 ـ «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 506.
2 ـ تفسیر «فخر رازى»، جلد 31، صفحه 219.
3 ـ «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 597، حدیث 23.
4 ـ «نهج البلاغه»، بخش نامه ها، نامه شماره 47.
5 ـ «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 506.
3 ـ بازگو کردن نعمت ها1 ـ رهبرى برخاسته از میان درد و رنج ها!
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma