شأن نزول آیه

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
مثالهای زیبای قرآن جلد 1
«حیات و زندگى» چیست؟دورنماى بحث

 

درباره آیه فوق دو شأن نزول ذکر شده است:

1ـ این آیه درباره حضرت حمزه، عموى بزرگوار پیامبر عظیم الشأن اسلام، و ابوجهل، دشمن سرسخت پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل شده است.حمزه از کسانى است که در صدر اسلام ایمان نیاورد; شاید مى خواست با مطالعه و تحقیق بیشتر، آیین برادرزاده اش (اسلام) را بپذیرد. از این رو، حمزه در صدر اسلام، سکوت اختیار کرده بود و از طرف دیگر، دشمنان اسلام ـ مخصوصاً ابوجهل ـ هر روز به گونه اى مزاحم پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى شدند و موانعى بر سر راه آن حضرت ایجاد مى کردند. روزى ابوجهل، پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) را بسیار مورد اذیّت و آزار قرار داد و جسارت را به حدّى رساند که مردم بت پرست نیز از مشاهده آن متأثّر شدند. حمزه ـ که مردى بسیار شجاع و قدرتمند بود ـ آن روز به شکار رفته بود. وقتى از شکار برگشت خبر اذیّت ها و اهانتهاى ابوجهل را به او رساندند. حمزه که از پیش ماجراجویى هاى ابوجهل را مى دانست، خشمگین شده، به سراغ ابوجهل آمد و به او پرخاش کرده، مشت محکمى بر بینى او وارد کرد; به گونه اى که خون از بینى اش جارى شد، ابوجهل با این که نیرومند و داراى قوم و قبیله زیادى بود; ولى از هیبت و شجاعت حمزه ترسید و عکس العملى از خود نشان نداد. در این هنگام بود که حمزه به اسلام گروید و بر آستان خدا و رسولش، سر تسلیم فرود آورد.

بر همین اساس آیه شریفه فوق نازل شد که: «آیا کسى (حمزه) که مرده بود و با پیوستن به اسلام او را زنده کردیم و قلب او نورى افروختیم که مسیرش را در بین مردم انتخاب کرد، همانند کسى است (ابوجهل) که در ظلمات و تاریکى ها گرفتار است و آن قدر متعصّب و لجوج است که از این ظلمات خارج نمى گردد، افراد بى ایمان بر این عقیده اند که عملشان شایسته است; در حالى که روز به روز در لجن زار شقاوت، کفر و بدبختى فرو مى روند».(1)

2ـ شأن نزول دیگر این است که: آیه شریفه درباره عمّار یاسر و ابوجهل نازل شده است. عمّار یاسر، از جوانان شجاع، از جان گذشته و پیشگام در اسلام بود.

او از یاران پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) بود و بعد از رحلت آن حضرت از اصحاب امیرالمؤمنین(علیه السلام) به شمار مى رفت. و عاقبت در جنگ صفین شهید گشت.(2)هنگامى که عمّار مسلمان شد، عدّه اى از دشمنان ـ مخصوصاً ـ ابوجهل ـ او را مذمّت کرده، مورد شکنجه قرار دادند. از این رو، آیه شریفه درباره ایمان عمّار و کفر ابوجهل نازل شد; با این تعبیر که عمّار قبل از اسلام مرده بود; ولى با روى آوردن به اسلام زنده شد و قلب او نورانى گشت. امّا ابوجهل بر اثر اصرار و لجاجت بر کفرش، در وادى ظلمت ماند و هیچ امیدى به رستگارى او نیست; زیرا او کارهاى زشت خود را شایسته مى پندارد.(3)


1- تفسیر نمونه، جلد 5، صفحه 424.

2- شهادت او در جنگ صفین غائله اى به پا کرد، زیرا حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) فرموده بودند که عمّار به دست گروه سرکش کشته مى شود. از این رو، وقتى او شهید شد، عدّه اى از مردم و یاران معاویه نسبت به معاویه بدبین شدند; ولى با یک تفسیر غلط خود را نجات داده، گفت: ما عمّار را نکشتیم، بلکه عمّار را کسى به قتل رساند که او را به این جنگ روانه کرده است!

3- تفسیر نمونه، جلد 5، صفحه 425.

«حیات و زندگى» چیست؟دورنماى بحث
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma