2 منظور از «یَهْدِى اللّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ» چیست؟

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
مثالهاى زیباى قرآن جلد 2
چگونه ایمان خود را تقویت کنیم؟1 منظور از نور خدا چیست؟

سؤال : آیا خداوند هرکس را که بخواهد، بدون حساب و کتاب هدایت مى کند؟ یا هدایت الهى براساس حکمت و حساب و کتاب، شامل افرادى مى شود که مشیّت الهى به آن تعلّق بگیرد؟

پاسخ : مشیّت الهى همواره تابع حکمت الـهیّه است; و حکیم روى حساب و کتاب هدایت مى کند. سلمان فارسى که راه طولانى بین ایران و مدینه را با هزاران زحمت و مشکلات فراوان براى دیدار پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)و پذیرش دین مقدّس اسلام طى مى کند و در مدینه در انتظار دیدار حضرت مى نشیند و از اوّلین کسانى است که دعوت پیامبراسلام(صلى الله علیه وآله) را لبّیک مى گوید و تا آخرین لحظات عمرش در دفاع از عقیده اش کوشا و جدّى بوده است، مشمول هدایت الهى است; امّا ابولهب ها وابوسفیان ها که در کنار پیامبر(صلى الله علیه وآله)بوده اند و همه روز او را مى دیدند و مکررّ آیات الهى را مى شنیدند و باز در برابر حضرت مقاومت و لجاجت مى کردند، مشمول هدایت الهى نمى شوند و روشن است که هیچ کدام بى حکمت نیست. سلمان در مسیر ایران تا مدینه که براى پذیرش آئین اسلام آن را طى مى کند زحمات طاقتفرسائى را متحمّل مى شود، به گونه اى که چندین بار در این مسیر به بردگى گرفته مى شود و شکنجه هاى فراوانى را تحمّل مى کند ولى باز باتلاش و کار فراون، خود را آزاد مى کند; پس او لیاقت هدایت الهى را دارد; امّا آن متعصّبان هوى پرست لجوجى که تعصّب و لجاجت و خود برتربینى، بین آنها و حق، پرده اى افکنده که مانع رسیدن نور ایمان به قلوبشان است به همین خاطر از هدایت الهى بى بهره اند.

نور آفتاب هر قدر قوى باشد، نابینا از روشنایى آن بهره اى نمى برد و این نقص نور آفتاب نیست، بلکه اشکالى بر چشم نابینا است، خفّاش ها که از آفتاب و نور گریزانند و هنگام روشنایى نور آفتاب، به گوشه اى تاریک مى خزند و در تاریکى شب به پرواز در مى آیند، خود لیاقت نور را ندارند; حال اگر شبپره، وصف آفتاب نخواهد، آیا از رونق بازار آفتاب مى کاهد؟

نور به هر حال نور است، ماباید خود را مهیّاى بهره بردارى از آن کنیم; رذایل اخلاقى را از خود دور کنیم تا لیاقت هدایت الهى را پیدا نماییم; بنابراین «یَهْدى اللّه لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ» یعنى خداوند هر کس را که لیاقت داشته باشد به سوى نور خود هدایت مى کند. «وَاللّهُ بِکُلِّ شَىْء عَلِیمٌ» یعنى خداوند عالِم مى داند چه کسى لیاقت دارد تا او را مشمول هدایت خویش گرداند و چه کسى لیاقت ندارد تا از هدایت الهى محروم بماند; و به تعبیر دیگر، در هر کارى که انسان بخواهد موفّق شود، باید عاشق آن کار باشد; کسى که خواهان هدایت الهى است باید عاشق خدا باشد و دست از هوى وهوس و پیروى شیطان بردارد.

شخصى به خدمت یکى از بزرگان رسید و از این که توفیق دیدار حضرت حجّة ابن الحسن ـ روحى و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداه ـ را نداشت گله کرد و گفت: چرا من که عاشق امام زمان«عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف» هستم، حتّى در عالم رؤیا و خواب، چهره پر نور آن حضرت را نمى بینم؟

آن مرد بزرگ گفت: راهى به تونشان مى دهم تاموفّق شوى! امشب غذاى بسیار شورى تهیّه کن و آن را بخور و بعد از غذاهم اصلا آب نخور و با همین حالت بخواب!

این شخص طبق دستور آن مرد بزرگ عمل کرد و در حالى که بسیار تشنه بود، به رختخواب رفت; تشنگى خواب را از او ربوده بود، ولى به هر حال به خواب رفت، در عالم خواب نهرهاى فراوان، جویبارهاى مختلف، چشمه هاى جوشان و خلاصه دریاهایى از آب دید، هرچه در خواب مى دید آب بود و آب! صبح که از خواب برخواست، با خود گفت: به دستور این آقا عمل کردم، جز آب چیزى در خواب ندیدم. جریان را به آن مرد بزرگ گفت، او در جواب گفت: تو دیشب واقعاً تشنه و مشتاق آب بودى، بدین جهت در تمام خواب، رؤیاى آب مى دیدى، اگر واقعاً مشتاق رؤیت جمال مبارک امام زمان «عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف» هم باشى و تشنه دیدارش، ایشان را هم خواهى دید.

این بحث را با روایت زیبایى از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله)به پایان مى بریم: حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله)در مورد طعم ایمان مى فرماید: «ثَلاثٌ مَنْ کُنَّ فِیه ذاقَ طَعْمَ الاِیمانِ: مَنْ کانَ لا شَىْءَ اَحَبُّ اِلَیْهِ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ، وَ مَنْ کانَ لاَِنْ یُحْرَقَ بِالنّارِ اَحَبُّ اِلیْهِ مِنْ اَنْ یُرتَدَّ عَنْ دِینِهِ، وَ مَنْ کانَ یُحِبُّ لِلّهِ وَیُبْغِضُ لِلّهِ(1)»

کسى که داراى سه خصلت باشد، طعم ایمان را مى چشد (از این تعبیر استفاده مى شود که ایمان طعمى دارد، طعمى که حلاوتش با هیچ چیز قابل مقایسه نیست):

1 ـ کسى که هیچ چیز نزد او محبوب تر از خدا و پیامبر نیست; سرِ چند راهى هاى حیرت و تحیّر فقط به آنچه خدا مى خواهد توجّه مى کند; نه آنچه زن و فرزند و هوى و هوس و همسایه و دوست و آشنا و فامیل و مانند آن مى گویند!

2 ـ کسى که اگر دریایى از آتش برایش فراهم کنند و او را مخیّر کنند که یا از دین و آئینش دست بردارد و یا در در این آتش گام نهد، آتش را انتخاب کند و لحظه اى مرتد نشود!

3 ـ کسى که دوستى هایش براى خدا و دشمنى هایش نیز براى رضاى خداست; پیوندش با خلق خدا، بر اساس ارتباطش با خدا پى ریزى مى شود; دوستان خدا را دوست مى دارد و دشمنانش را دشمن.

کسى که این سه چیز را داشته باشد طعم ایمان را مى چشد.

در مقابل، روایت دیگرى از نبىّ مکرّم اسلام(صلى الله علیه وآله) چنین نقل شده است :

مَنْ کانَ اَکْثَرُ هَمِّهِ نَیْلُ الشَّهَواتِ نَزَعَ مِنْ قَلْبِهِ حَلاوَةَ الاِیمانِ(2)

 

کسى که بیشترین همّتش رسیدن به شهوات و هوى و هوس باشد، خداوند حلاوت و لذّت ایمان را از قلب او مى گیرد.

 

راه هست و چاه و دیده و دنیا و آفتاب *** تا آدمى نگاه کند پیش پاى خویش

چندین چراغ دارد و بیراه مى رود *** بگذار تابیفتد و بیند سزاى خویش


1 . تنبیه الخواطر( مجموعه ورّام) جلد 2، صفحه 116.
2 . میزان الحکمه، باب 282، حدیث 1374.
چگونه ایمان خود را تقویت کنیم؟1 منظور از نور خدا چیست؟
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma