نقش واعظ درون

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اخلاق در قرآن جلد 1
11 آمادگیهاى لازم براى پرورش فضائل اخلاقى10 آیا در هر مرحله استاد و راهنما لازم است؟

درباره واعظ برون به اندازه کافى صحبت شد، اکنون سخن از واعظ درون است; از بعضى از روایات اسلامى استفاده مى شود که وجدان بیدار که از آن به واعظ درون تعبیر مى شود، نقش مهمّى در پیمودن راه تکامل اخلاقى و تقوا دارد، بلکه بدون آن پیمودن این راه مشکل است.

در حدیثى از امام علىّ بن الحسین(علیه السلام) آمده است که فرمود: «اِبْنَ آدَمَ اِنَّکَ لاتَزالُ بَخَیر ماکانَ لَکَ واعِظٌ مِنْ نَفْسِک، وَما کانَتِ الْمُحاسَبَةُ مِنْ هَمَّکَ; اى فرزند آدم! تو همواره در مسیر خیر و خوبى قرار دارى مادام که واعظى از درون داشته باشى، و مادام که حسابرسى خویشتن از کارهاى اصلى تو باشد.»(1)

شبیه همین معنى با کمى تفاوت نیز از آن حضرت نقل شده است.(2)

در یکى از خطب نهج البلاغه نیز چنین آمده است: «وَاعْلَمُوا اَنَّهُ مَنْ لَمْ یُعَنْ عَلى نَفْسِهِ حَتّى یَکُونَ لَهُ مِنْها واعِظٌ وَزاجِرٌ، لَمْ یَکُنْ لَهُ مِنْ غَیْرِها لازاجِرٌ وَلاواعِظٌ; آگاه باشید آن کس که به خویش کمک نکند تا واعظ و مانعى از درون جانش براى او فراهم گردد، موعظه و اندرز دیگران در او اثر نخواهد داشت!»(3)

بدیهى است در این راه انسان بیش از هر چیز نیاز به واعظى دارد که در همه حال با او باشد و از اسرار درونش با خبر گردد، و همواره او را تحت مراقبت خود قرار دهد; و چه عاملى جز واعظ درون یعنى وجدان بیدار مى تواند این نقش را عملى کند، و در لغزشها و خطاها در اوّلین فرصت به انسان هشدار دهد و او را از سقوط در پرتگاه انحرافات اخلاقى باز دارد.

در حدیثى از امام امیرمؤمنان(علیه السلام) چنین مى خوانیم: «اِجْعَلْ مِنْ نَفْسِکَ عَلى نَفْسِکَ رَقیباً; از خودت مراقبى بر خویشتن قرار ده!»(4)

در حدیث دیگرى از همان امام(علیه السلام) آمده است: «یَنْبَغى اَنْ یَکُونَ الرَّجُلُ مُهَیْمِناً عَلى نَفْسِهِ مُراقِباً قَلْبَهُ، حافِظاً لِسانَهُ; شایسته است که انسان بر نفس خویش مسلّط باشد، و قلب خود را مراقبت کند، و زبان خویش را حفظ نماید!»(5)

 


1. بحارالانوار، جلد 75، صفحه 137.

2. همان مدرک، صفحه 147.

3. نهج البلاغه، خطبه 90.

4. غررالحکم

5. همان مدرک

11 آمادگیهاى لازم براى پرورش فضائل اخلاقى10 آیا در هر مرحله استاد و راهنما لازم است؟
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma