1 ـ زبان عجیب ترین عضو بدن

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
پیام امام امیرالمؤمنین(ع) جلد 06
2 ـ سرمایه هاى اصلى انسانشرح و تفسیر: فرق مؤمن و منافق در اصلاح زبان است

این یک قطعه گوشت ساده که آن را زبان مى نامیم هم از نظر ظاهر و هم از نظر باطن، مسئولیت هاى بزرگى به عهده دارد. اگر اندکى در سخن گفتن افراد دقیق شویم، مى بینیم زبان با سرعت عجیبى در دهان گردش مى کند و با شتاب، مقاطع حروف را مشخص مى کند و باز با سرعت شگفت آورى کلمات و جمله ها را مى سازد و هرگز خسته نمى شود!

اگر کمى مسیر حرکت خود را اشتباه کند، کلمات مهمل و گاه خنده آور ایجاد مى شود!

و نیز به هنگام غذاخوردن با سرعت و دقت بى نظیرى لقمه غذا را به زیر دندان ها مى فرستد و خود را به عقب مى کشد تا غذا در زیر چکش هاى دندان نرم شود. اگر در هفته، یا ماه و سال یک بار در این کار دقیق اشتباه کند و لاى دندان ها بمناند، چنان ضربه اى مى خورد که خون از آن جارى مى شود و در این جاست که مى گوییم: «زبان مان را گاز گرفتیم».

کار مهم دیگر او جمع کردن غذاهاى جویده و فرستادن آن به درون حلق است که اگر زبان نبود، بلعیدن آب و غذا کار بسیار مشکل و پیچیده اى بود ; این از نظر ظاهر.

و اما از نظر برنامه هاى معنوى و اخلاقى باز هم نقش زبان، بسیار مهم است ; چرا که ساده ترین وسیله عبادت و مهم ترین وسیله گناه است ; بهترین عبادات (نماز، تلاوت قرآن، تعلیم و تربیت، امر به معروف و نهى از منکر و...) با زبان انجام مى شود ; همان گونه که حدود سى گناه کبیره (غیبت، تهمت، آزار مؤمن، حکم به باطل، ایجاد فساد و اختلاف و...) با زبان انجام مى گیرد.

زبان، خطرناک ترین وسیله گناه است ; زیرا در هر زمان و مکان و در هر شرایط بدون هیچ هزینه اى در اختیار انسان قرار دارد ; از آن بدتر این که گناهان زبان بر اثر کثرت و وسعت، غالباً قبح و زشتى خود را در میان مردم از دست داده است ; به همین دلیل نخستین گام در اصلاح خویش، اصلاح زبان است و پیمودن مراحل قرّب به خدا از مسیر اصلاح زبان مى گذرد.

براى نجات از گناهان زبان، دو راه مهم وجود دارد که امام(علیه السلام) در سخنان مزبور به آن اشاره فرموده است:

نخست، کم سخن گفتن و از فضول کلام پرهیز نمودن که یک وسیله مهم براى برکنار ماندن از آفات زبان است.

دیگر این که، انسان هر سخنى مى خواهد بگوید، اوّل در آن بیندیشد; سپس بر زبان جارى کند ; به تعبیر زیباى مولا «زبانش در پشت قلبش باشد ; نه همچون منافقان احمق که قلبشان در پشت زبانشان قرار دارد. هرگاه به این دو دستور مهم که در سخنان امام(علیه السلام)در این بخش از خطبه آمد، عمل کنیم به یقین از آفات زبان برکنار خواهیم بود.

سخن در این جا بسیار است. مطلب را کوتاه مى کنیم و با حدیث پرمعنایى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) آن را پایان دهیم. در این حدیث که در کتاب «اصول کافى» نقل شده امام صادق(علیه السلام) از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) چنین نقل مى کند:

«یُعَذِّبُ اللهُ اللِّسَانَ بِعَذَاب لاَ یُعَذِّبُ بِهِ شَیْئاً مِنَ الْجَوَارِحِ فَیَقُولُ: اَىْ رَبِّ عَذَّبْتَنِی بِعَذَاب، لَمْ تُعَذِّبْ بِهِ شَیْئاً فَیُقَالُ لَهُ: خَرَجَتْ مِنْکَ کَلِمَةٌ فَبَلَغْتَ مَشَارِقَ الاَْرْضِ وَ مَغَارِبَهَا فَسُفِکَ بِهَا الدَّمُ الْحَرامُ وَ انْتُهِبَ بِهَا الْمالُ الْحَرامُ وَ انْتُهِکَ بِهَا الْفَرْجُ الْحَرامُ، وَ عِزَّتِی (وَ جَلاَلِی) لاَُعَذِّبَنَّکَ بِعَذَاب لاَ اُعَذِّبُ بِهِ شَیْئاً مِنْ جَوَارِحَکَ; خداوند، زبان (گنهکار) را (در قیامت) کیفرى مى دهد که هیچ یک از اعضاى بدن را آن گونه کیفر نمى دهد. عرضه مى دارد: پروردگارا! چنان کیفرى به من دادى که به هیچ یک از اعضا ندادى، به او گفته مى شود: سخنى از تو بیرون آمد و به شرق و غرب جهان رسید و بر اثر آن، خون بى گناهان ریخته شد و اموال مردم غارت گشت و نوامیس مردم بر باد رفت. به عزت (و جلالم) سوگند! تو را چنان عذابى کنم که هیچ یک از اعضاى تو را آن گونه عذاب نکنم».(1)

* * *


1. اصول کافى، جلد 2، صفحه 115، (حدیث 16).

2 ـ سرمایه هاى اصلى انسانشرح و تفسیر: فرق مؤمن و منافق در اصلاح زبان است
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma