1ـ تعریف و حقیقت تکبّر

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اخلاق در قرآن جلد 2
2ـ شاخه هاى تکبّرنکته ها

بزرگان اخلاق گفته اند: اساس تکبّر این است که انسان از اینکه خود را برتر از دیگرى ببیند احساس آرامش کند، بنابراین تکبّر از سه عنصر تشکیل مى شود: نخست اینکه براى خود مقامى قائل شود، دیگر اینکه براى دیگرى نیز مقامى قائل شود و در مرحله سوم مقام خود را برتر از آنها ببیند و احساس خوشحالى و آرامش کند.

از همین رو گفته اند تکبّر(خود برتربینى) با عجب(خود بزرگ بینى) تفاوت دارد، در عجب هیچ گونه مقایسه اى با دیگرى نمى شود، بلکه انسان به خاطر علم یا ثروت یا قدرت و یا حتّى عبادت، خود را بزرگ مى بیند، هر چند فرضاً کسى جز او در جهان نباشد، ولى در تکبّر حتماً خود را با دیگرى مقایسه مى کند و برتر از او مى بیند.

واژه «کبر و تکبّر» گاه به آن حالت نفسانى که در بالا اشاره شد گفته مى شود و گاه به عمل یا حرکتى که ناشى از آن است، مثلا چنان مى نشیند یا راه مى رود و سخن مى گوید که نشان مى دهد خود را برتر از همه اطرافیانش مى بیند، این اعمال و حرکات را نیز تکبّر مى نامند که ریشه اصلیش همان حالت باطنى و درونى است.

نشانه هاى تکبّر، بسیار زیاد است، از جمله اینکه افراد متکبّر انتظارات زیادى از مردم دارند، انتظار دارند دیگران به آنها سلام کنند، کسى پیش از آنها وارد مجلس نشود، همیشه در صدر مجلس جاى گیرند، مردم در برابر آنها کوچکى کنند، کسى از آنان انتقاد نکند و حتّى پند و اندرز نگوید، همه براى آنها امتیازى قائل شوند و حریمى نگه دارند، مردم در برابر آنها دست به سینه باشند و همیشه از عظمت آنان سخن بگویند.

بدیهى است ظهور و بروز این حالات تابع درجه شدّت و ضعف تکبّر است، در بعضى همه این نشانه ها ظاهر مى شود و در بعضى قسمتى از اینها!

این حالات و حرکات ریشه هاى درونى دارد، گاه بسیار ضعیف و پنهان است به طورى که ممکن است افراد در برخوردهاى نخستین هرگز متوجّه آن نشوند و حتّى این صفت مذموم را با نقطه هاى مثبت و قوّت(مانند اعتماد به نفس و بزرگى شخصیّت) اشتباه کنند و گاه به قدرى آشکار است که هر کس از دور متوجّه آن مى شود.

* * *

2ـ شاخه هاى تکبّرنکته ها
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma