انسان در پیشگاه خدا

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
برگزیده تفسیر نمونه جلد 1
صراط مستقیم چیست 4. چرا صفات دیگر خدا در بسم اللّه نیامده است

(آیه 5) از اینجا گویى بنده، پروردگار خود را مخاطب ساخته، نخست از عبودیت خویش در برابر او سپس از امدادها و کمکهاى او سخن مى گوید: «تنها تو را مى پرستیم و تنها از تو یارى مى جوییم» (إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ).

در آیات گذشته سخن از توحید ذات و صفات بود، در اینجا سخن از توحید عبادت و توحید افعال است.

توحید عبادت آن است که هیچ کس و هیچ چیز را شایسته پرستش جز ذات خدا ندانیم. تنها به فرمان او گردن نهیم و از هر نوع بندگى و تسلیم در برابر غیر ذات او بپرهیزیم.

توحید افعال آن است که تنها مؤثّر حقیقى را در عالم او بدانیم، نه اینکه دنبال سبب نرویم بلکه معتقد باشیم هر سببى هر تأثیرى دارد به فرمان خدا است. این تفکّر و اعتقاد، انسان را از همه کس و همه موجودات بریده و تنها به خدا پیوند مى دهد.

ذکر صیغه جمع در «نعبد» و «نستعین» همچنین آیات بعد که به صورت جمع است، نشان مى دهد که اساس عبادت به خصوص نماز بر پایه جمع و جماعت است. به این ترتیب، هر گونه فردگرایى، تک روى، انزواطلبى و مانند اینها از نظر اسلام و قرآن مفاهیمى مردود است.

 (آیه 6) «ما را به راه راست هدایت کن» (إِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ).

پس از اظهار تسلیم در برابر پروردگار و وصول به مرحله عبودیت و استمداد از ذات پاک او، نخستین تقاضاى بنده این است که او را به راه راست، راه پاکى و نیکى، راه عدلوداد، راه ایمان و عمل صالح هدایت فرماید.

اکنون این سؤال مطرح مى شود که چرا همواره از خداوند درخواست هدایت به «صراط مستقیم» مى کنیم، مگر ما گمراهیم؟ وانگهى این سخن از پیامبر و امامان که نمونه انسان کامل بودند، چه معنى دارد؟

در پاسخ مى گوییم: انسان در مسیر هدایت هر لحظه بیم لغزش و انحراف درباره او مى رود. به همین دلیل باید خود را در اختیار پروردگار بگذارد و تقاضا کند که او را بر راه راست ثابت نگه دارد.

دوم اینکه، هدایت پیمودن طریق تکامل است که انسان به تدریج مراحل نقصان را پشت سر نهد و به مراحل بالاتر برسد. بنابراین جاى تعجّب نیست که حتّى پیامبران و امامان، از خدا تقاضاى هدایت به «صراط مستقیم» کنند، چه اینکه کمال مطلق تنها خداست و همه بدون استثنا در مسیر تکاملند، چه مانعى دارد که آنها نیز از خداوند تقاضاى درجات بالاترى را بنمایند.

امام صادق(ع) در تفسیر این آیه فرمود: «یعنى خداوندا، ما را بر راهى که به محبّت تو مى رسد و به بهشت واصل مى گردد و مانع پیروى از هوسهاى هلاک کننده و آراى انحرافى است ثابت بدار.»

 

صراط مستقیم چیست 4. چرا صفات دیگر خدا در بسم اللّه نیامده است
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma