4. جهاد براى حمایت از مظلومان

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
برگزیده تفسیر نمونه جلد 1
انفاق سبب پیشگیرى از هلاکت جامعه است 3. جهاد براى محو شرک و بت پرستى

حمایت از مظلومان در مقابل ظالمان، در اسلام یک اصل است که باید مراعات شود، حتّى اگر به جهاد منتهى گردد. اسلام اجازه نمى دهد مسلمانان در برابر فشارهایى که به مظلومان جهان وارد مى شود بى تفاوت باشند و این دستور یکى از ارزشمندترین دستورهاى اسلامى است که از حقّانیت این آیین خبر مى دهد.

(آیه 194) مشرکان «مکّه» مى دانستند که جنگ در ماه هاى حرام (ذى القعده; ذى الحجّه; محرّم; رجب) از نظر اسلام جایز نیست. به همین دلیل، در نظر داشتند مسلمانان را غافلگیر ساخته و در ماه هاى حرام به آنها حمله ور شوند. شاید گمانشان این بود که اگر آنها احترام ماه هاى حرام را نادیده بگیرند، مسلمانان به مقابله بر نمى خیزند. آیه مورد بحث به این پندارها پایان داد و نقشه هاى احتمالى آنها را نقش بر آب کرد و دستور داد: اگر آنها در ماه هاى حرام دست به اسلحه ببرند، مسلمانان در مقابل آنها بایستند. مى فرماید: «ماهِ حرام، در برابر ماهِ حرام است» (الشَّهرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ).

اگر دشمنان احترام آن را شکستند و در آن با شما جنگیدند، شما نیز حق دارید مقابله به مثل کنید «و تمام حرامها (قابل) قصاص است» (وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ).

این در واقع یک نوع قصاص است تا هرگز مشرکان به فکر سوءاستفاده از احترام ماه حرام یا سرزمین محترم مکّه نیفتند.

«حُرُمات» جمع «حرمه» به معنى چیزى است که باید آن را حفظ کرد و احترام آن را نگه داشت. حَرَم را از این جهت حَرَم گفته اند که محلّ محترمى است و هتک آن جایز نیست. اعمال نامشروع و قبیح را از این جهت حرام مى گویند که ممنوعیت دارد.

سپس به یک دستور عمومى اشاره کرده مى گوید: «و (به طور کلّى) هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّى کنید و از خدا بپرهیزید (و زیاده روى ننمایید); و بدانید خدا با پرهیزگاران است» (فَمَنِ اعْتَدَى عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَااعْتَدَى عَلَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ).

اسلام برخلاف مسیحیت کنونى که مى گوید: «... هرکس که به رخساره راست تو طپانچه زند رخساره دیگر را به سوى او بگردان»(1) چنین دستورى نمى دهد چراکه این دستور انحرافى باعث جرأت و جسارت ظالم و تجاوزگر است. حتّى مسیحیان جهان امروز نیز هرگز به چنین دستورى عمل نمى کنند و کم ترین تجاوزى را با پاسخى شدیدتر ـ که آن هم برخلاف دستور اسلام است ـ جواب مى گویند.

اسلام به هر کس حق مى دهد که اگر به او تعدّى شود به همان مقدار مقابله کند.

تسلیم در برابر متجاوز مساوى است با مرگ و مقاومت مساوى است با حیات ـ این است منطق اسلام.

و این که در پایان آیه مى گوید خدا با پرهیزگاران است، اشاره به این است که آنها را در مشکلات تنها نمى گذارد و یارى مى دهد.

(آیه 195) این آیه تکمیلى است بر آیات جهاد زیرا جهاد به همان اندازه که به مردان با اخلاص و کارآزموده نیاز دارد، به اموال و ثروت نیز احتیاج دارد چراکه از سربازان که عامل تعیین کننده سرنوشت جنگ هستند، بدون وسائل و تجهیزات کافى اعم از سلاح، مهمّات، وسیله نقل و انتقال، موادّ غذایى و وسائل درمانى کارى ساخته نیست. بدین رو، در اسلام تأمین وسائل جهاد با دشمنان از واجبات شمرده شده; از جمله در این آیه با صراحت دستور مى دهد مى فرماید: «و در راه خدا انفاق کنید; و (با ترک انفاق،) خود را به دست خود، به هلاکت نیفکنید» (وَ أَنْفِقُوا فِى سَبِیلِ اللَّهِ وَ لاَ تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ).

در آخر آیه دستور به نیکوکارى داده مى فرماید: «و نیکى کنید که خداوند، نیکوکاران را دوست مى دارد» (وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ).

 


1. انجیل متى، باب پنجم، شماره 39.

 

انفاق سبب پیشگیرى از هلاکت جامعه است 3. جهاد براى محو شرک و بت پرستى
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma