آثار و پیامدهاى جدال و مراء

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اخلاق در قرآن جلد ۳
انگیزه هاى جدال و مراءجدال و مراء در روایات اسلامى

تاکیدهاى فراوان که در آیات قرآن و روایات متواتر اسلامى در مذمت جدال و مراء و جر و بحثهاى پرخاشگرانه و بى منطق وارد شده به خاطر آن است که اولا نخستین اثر منفى این کار و اخلاق سوء پرده افکندن بر چهره حقایق است و بدترین حجاب را میان انسان و درک حقایق ایجاد مى کند به گونه اى که گاه حتى واضح ترین بدیهیات را درک نمى کند و به انکار امورى مى پردازد یا از مطالبى دفاع مى کند که راستى مضحک است و این نیست مگر به خاطر اینکه انسان وقتى گرم مرا و جدال مى شود همه چیز را غیر از آنچه خودش مى گوید انکار مى کند.

و اینکه در بعضى از روایات گذشته خواندیم خصومت و جدال و مراء قلب را بیمار مى کند ممکن است اشاره به همین معنى باشد زیرا قلب به معنى عقل است و بیمارى آن به معنى عدم درک حقایق. و نیز اگر در حدیث امیرمؤمنان على(علیه السلام) آمده که کسانى که به جدال روى آورند کارشان به کفر مى کشد و یا اینکه جدال موجب شک در دین خدا و فساد یقین مى گردد، همه اینها اشاره لطیفى است به آنچه در بالا گفته شد.

دیگر از آثار منفى این اخلاق رذیله ایجاد عداوت و دشمنى در میان دوستان و فراموشى یاد خدا و کشیده شدن به انواع دروغها است که در احادیث گذشته به آنها اشاره شده بود دلیل آن هم روشن است زیرا کسى که مى خواهد با جدال و مراء بر دوستان خود غلبه کند و برترى بجوید آنها را بر ضد خود تحریک مى کند و غالباً گفتار آنها به تحقیر و دشنام یکدیگر مى کشد و اینها بدترین اسباب نفاق و جدائى است حتى گاهى براى توجیه سخنان خود به انواع دروغها متوسل مى شوند که این خود بلاى بزرگ دیگرى است و مجموع اینها سبب مى شود که انسان از خدا دور گردد و در دام شیطان گرفتار شود و انسان را به هلاکت معنوى بیفکند.

به همین دلیل در احادیث گذشته خواندیم که انسان به حقیقت ایمان دست نمى یابد تا زمانى که مراء و جدال را ترک گوید هر چند خود را بر حق بداند زیرا سخنان ستیزه جویانه در مسائل حق نیز سبب انواع خصومتها و عداوتها است و گاه انسان را به انواع گناهان دیگر مانند تحقیر مؤمن و اهانت از طریق سخن یا اشارات دست و چشم و ابرو و دروغ و کذب و تکبر و برترى جوئى آلوده مى کند.

اضافه بر همه اینها جدال و مراء اُبُهَت و شخصیت انسان را در هم مى شکند و زبان جاهلان را به روى انسان باز مى کند اگر با افرادى نادان مجادله کند سبب هتک و توهین او مى شوند و اگر با دانشمندان ستیزه جوئى کند او را مغلوب و حقیر مى سازند.

در مجموع همانطور که در روایات سابق خواندیم جدال و مراء یکى از چهار چیزى است که قلب را مى میراند و روح انسان را بیمار مى سازد.

چه بهتر که انسان بحثهاى خود را با دیگران با محبت و دوستى و تواضع و مهربانى و به صورت جستجوى حق برگزار کند که هم از علم و دانش آنها بهره گیرد و هم آنها از علم و دانش او بهره مند شوند و با کمک یکدیگر بتوانند مطالب پیچیده را بشکافند و به واقعیتها برسند و این همان جدال بر حق است.

انگیزه هاى جدال و مراءجدال و مراء در روایات اسلامى
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma