ارباح مکاسب

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
استفتائات جلد 1
مصرف خمساحکام رؤیت هلال

سؤال 305 ـ آیا هدیه خمس دارد؟

جواب: بنابر احتیاط واجب خمس به آن تعلّق مى گیرد.

سؤال 306 ـ اگر خانمى داراى طلاى ساخته شده براى زینت باشد و بعضى از آن هدیه باشد و سال بر آن بگذرد، آیا خمس دارد؟

جواب: چنانچه زینت آلات مزبور مورد نیاز یا جزء شئون او بوده باشد خمس ندارد.

سؤال 307 ـ آیا هبه پدر به فرزند نابالغ خمس دارد؟

جواب: احتیاط واجب آن است که اگر پدرى به فرزند نابالغ خود چیزى ببخشد فرزند پس از بلوغ خمس آن را بپردازد.

سؤال 308 ـ علما مى گویند انسان باید حساب سال داشته باشد، اگر کسى درآمد او کمتر از مخارجش باشد باز هم واجب است حساب سال داشته باشد؟

جواب: منظور علما نیز کسى است که درآمد اضافى و پس انداز داشته باشد نه کسى که درآمد اضافى و پس اندازى نداشته باشد.

سؤال 309 ـ آیا خمس به حقوق بازنشستگى تعلق مى گیرد؟

جواب: پولى که از دولت بعد از بازنشستگى دریافت مى کند درآمد همال سال محسوب مى شود و اگر از مخارج آن سال اضافه باشد خمس دارد.

سؤال 310 ـ آیا باغى که با پول مخمّس خریده شده خمس دارد؟

جواب: باغ مزبور خمس ندارد ولى میوه ها خمس دارد و نسبت به قیمت اضافى درموقع فروش باید خمس آن را بپردازد.

سؤال 311 ـ شخصى مقدارى پس انداز دارد که حاصل وام، حقوق و اضافه کارى است آیا خمس دارد؟

جواب: آنچه وام بوده و اقساط آن را نپرداخته خمس ندارد و امّا آنچه به عنوان حقوق و اضافه کار گرفته یا وامى که اقساط آن را پرداخته خمس دارد.

سؤال 312 ـ آیا سپرده هاى بلند مدّت بانکها که توسط بانک در گردش کارى مى باشد مشمول خمس مى شود؟

جواب: چنانچه خمس آن را نپرداخته باشد باید بپردازد.

سؤال 313 ـ آیا خانه اى که پدرم به من بخشیده و خود نیز مقدارى خرج آن کرده ام متعلّق خمس است؟

جواب: چنانچه خانه اى که پدر به شما بخشیده مورد نیاز براى سکونت بوده است خمس ندارد ولى احتیاط این است که خمس مبلغى را که کار کرده بودید بپردازید، نسبت به کار پدرتان نیز حمل بر صحت کنید و بگویید ان شاءاللّه کارش درست بوده است.

سؤال 314 ـ آیا به پول حاصل از فروش زمین و وسایل زندگى و طلاجات خمس تعلق مى گیرد؟

جواب: چنانچه زمین مورد نیاز براى منزل مسکونى بوده حتّى بعد از فروشش خمس نداردو آنچه از طریق فروش وسایل زندگى و طلا و امثال آن بوده آن هم خمس ندارد.

سؤال 315 ـ آیا حیوانات اهلى چون گاو و گوسفند خمس دارند؟

جواب: چنانچه از شیر و پشم آنها و مانند آن براى مصارف شخصى استفاده مى کنند خمس ندارد اگر تنهابراى کود زراعت و خرد کردن خرمن است حکم سرمایه وابزار کار دارد و همچنین اگر از آنها به عنوان بهره بردارى کسبى استفاده مى کنند.

سؤال 316 ـ درجلسات ترحیم و هفته و چهلم، گلهاى گران قیمتى به صورت تاج گل به این مجالس مى برند که این گلها پس از مدّتى به سطل زباله ریخته مى شود اوّل این که آیا بردن چنین گلهاى گرانى از مصادیق اسراف مى باشد و دوّم این که آیا خمس دارد؟

جواب: اگر قیمت زیادى براى آن مى پردازند بعید نیست که مصداق اسراف و مشمول خمس باشد مگر این که براى امر مهمّى تهیّه شود.

سؤال 317 ـ آیا بر هیزمهایى که براى سوخت و مصارف دیگر ذخیره مى شود خمس تعلّق مى گیرد؟

جواب: آنچه براى مصارف سوخت و سایر مصارف آن سال است خمس ندارد و آنچه براى سالهاى آینده است خمس دارد.

سؤال 318 ـ آیا پولى که به عنوان دیه خون گرفته شده با گذشت سال خمس به آن تعلق مى گیرد؟

جواب: دیه خمس ندارد.

سؤال 319 ـ اگرشخصى چهار ماه قبل از این که حساب سالش برسد پولى را که کار کرده به شخصى قرض بدهد و بعد از دو سال شخص قرض گیرنده پول را بپردازد آیا مدّت دوسالى که بر این پول گذشته، خمس به این پول تعلّق مى گیرد؟

جواب: بعد از وصول طلب باید خمس آن را داد.

سؤال 320 ـ شخصى بیست سال قبل سرقفلى مغازه اى را به مبلغ صد هزار تومان خریده و خمس آن را پرداخته است اینک آن را به مبلغ پانزده میلیون تومان فروخته، با توجّه به تورم و پایین آمدن ارزش پول آیا خمس به آن تعلّق مى گیرد؟

جواب: به مازاد یک صد هزار تومان خمس تعلّق مى گیرد.

سؤال 321 ـ مردم بلتستان براى مؤونه خودشان درخت مثمر و غیرمثمر مى کارند و بعد از رسیدن زمان قطع درخت غیرمثمر شاخه هاى آن را قطع مى کنند و براى مؤنه خودشان و عیالات و ... استفاده مى کنند و اصلش را مى گذارند باز همین طور دو سال سه سال و گاهى بیشتر از این مى ماند بعد شاخه ها را باز قطع مى کنند و خرج مى کنند و از میوه درخت مثمر براى مخارج استفاده مى کنند آیا بر اینها خمس تعلّق مى گیرد و بنابر تعلّق به چه کیفیت باید ادا شود؟

جواب: هرگاه غرض از کاشت درختان تأمین مصارف شخصى باشد خمس ندارد و اگر براى کسب و کار و تجارت باشد خمس دارد.

سؤال 322 ـ مردم بلتستان حیوانات را هم براى مؤونه نگهدارى مى کنند و اگرحیوانات در خانه نباشند برى زراعت کود لازم است و شیر و روغن و گوشت براى خوردن و مو و پشم آنها براى لباس و فرش و غیره استفاده مى کنند و هکذا لوازمات خانه را عموماً از حیوانات تهیّه مى کنند آیا این حیوانات خمس دارند؟ و اگر دارند طریقش را بیان فرمایید.

جواب: مانند مسأله سابق است.

سؤال 323 ـ ابتداى عمل، چه درخت باشد و چه حیوان، قصد تجارت ندارد بلکه قصد مؤونه دارد و گاهى نه قصد مؤونه دارد و نه قصد تجارت بلکه مطلق مى گذارد و بعد از به دست آوردن ثمره و رشد و... هم تجارت و هم در خرج مؤونه استعمال مى کنند این جا درباره خمس چه حکم مى فرمایید؟

جواب: نسبت به مقدار مورد نیاز براى مؤونه و مصارف شخصى خمس ندارد و نسبت به مازاد آن خمس دارد.

سؤال 324 ـ طلاّب در حال تحصیل در حوزه علمیّه کتابهاى تاریخى و... آنچه لوازم خودشان هست مى خرند و اگر نخرند بعداً نمى توانند تهیّه کنند یا مثلا خیلى گران مى شود به هر حال بعداً مشکلاتى به وجود مى آید لذا حتى الامکان کوشش مى کنند که ارزانتر بخرند امّا همه را الآن نمى توانند مطالعه کنند لااقل یکسال یا دو سال بدون مطالعه مى ماند، آیا خمس دارد؟ اگر دارد قیمت زمان خرید را حساب کند یا قیمت روز را؟

جواب: آنچه مورد نیاز نبوده خمس دارد و ملاک قیمت امروز است.

سؤال 325 ـ در بعضى مناطق سردسیر به علّت کمبود نفت و مانند آن، از هیزم استفاده مى کنند به همین منظور درختانى مى کارند که از شاخه هاى آنها براى سوخت استفاده کنند مردم این مناطق خمس هیزمهایى که از سال اضافه مى آید را مى پردازند آیا این کار صحیح است؟

جواب: اشکالى ندارد، بلکه لازم است.

سؤال 326 ـ طلبه اى از پدرش خانه اى را به ارث برده است که متعلّق خمس است در حالى که این طلبه قادر به پرداخت خمس نیست و بدهکار نیز هست چه کار کند که تصرّفش در این خانه جایز باشد؟

جواب: مى تواند به حاکم شرع مراجعه کند و چنانچه مستحقّ گرفتن خمس باشد با او دستگردان نماید.

سؤال 327 ـ زمینى در حدود سى سال قبل جهت تأمین مسکن مجّاناً به گروهى ازفرهنگیان واگذار شد، ولى چون موقعیّت زمین مذکور جهت تهیه مسکن تا سالها بعد اجازه نمى داد که در آن ساختمان مسکونى به وجود آید ناچار پس از چندین سال اقدام به خرید منزل نموده اند اکنون زمین مذکور چنانچه به فروش برسد یا تبدیل به ساختمان شود وجهى که از بابت فروش زمین مذکور عاید مى گردد مشمول پرداخت خمس مى گردد؟

جواب: احتیاط واجب آن است که خمس آن پرداخت شود.

سؤال 328 ـ کسى که سال خمس او در پایان اسفندماه بوده است اگر در نیمه اسفند فوت کرد آیا بر وجوه باقیمانده وى که به عنوان ارث باقیمانده و مربوط به یازده ماه و نیم (5/11 ماه) ، سال قبل مى باشد خمس تعلق مى گیرد؟ و همچنین این مرحومه قالى کهنه خود را تبدیل به یک قالیچه به قیمت (25000 تومان) نموده بوده که زیر پا انداخته نشده آیا به قیمت این فرش خمس تعلّق مى گیرد؟

جواب: به درآمد آن سال خمس تعلّق مى گیرد ولى قالیچه اگر مورد نیاز بوده خمس ندارد.

سؤال 329 ـ اگر میّتى تعداد 171 رأس گوسفند داشته باشد آیا خمس به آنها تعلّق مى گیرد یا زکات؟ در صورتى که گوسفند سرمایه میّت بوده است؟

جواب: در صورتى که شرایط زکات در آنها بوده اوّل باید زکات گوسفندان را بدهد و چنانچه در آخر سال چیزى از مخارج سال اضافه بماند باید خمس آن را نیز بپردازد.

سؤال 330 ـ در منطقه ما بعضى از خانواده ها داراى حدود 100 الى 200 رأس گوسفند هستند که به وسیله آنها امرار معاش مى کنند مستدعى است صورت هاى مسأله را در رابطه با خمس این گوسفندان بیان فرمایید؟

جواب: خمس به سرمایه تعلّق مى گیرد و آنچه نوشته اید شکل سرمایه دارد، ولى اگر با کمتر از آن مقدار سرمایه، زندگى او اداره نشود از خمس معاف است.

سؤال 331 ـ اگر کاسبى در سال گذشته یک تن آلومینیوم به ارزش سیصد و پنجاه هزار تومان سرمایه اش بوده و خمس آن را حساب کرده و پرداخته باشد، ولى اکنون ارزش هر تن آلومینیوم حدود یک میلیون تومان است در صورتى که مقدار تغییر نکرده است ولى قیمت آن ششصد و پنجاه هزارتومان بیشتر از سال قبل است با توجّه به این که سودى در کار نیست و این کار اگر دو یا سه سال تکرار شود دیگر سرمایه اى باقى نمى ماند که کاسب بتواند کار خود را ادامه دهد.

الف) نظر جنابعالى در این مورد چیست؟

ب) اگر کسى یک پنجم اصل سرمایه را(نه قیمت آن را) به صورت خمس بدهد سال بعد مى تواند مقدار را ملاک قرار دهد؟

جواب: الف) افزایش قیمت بازار موجب خمس است ولى اگر به جایى برسد که سرمایه او براى اداره زندگیش بعد از دادن خمس کافى نباشد از دادن خمس معاف است.

ب) ملاک قیمت است نه مقدار.

سؤال 332 ـ مبناى سال خمس کارمند اوّلین حقوق دریافتى است یا زمان دیگر، سال شمسى مورد نظر است یا قمرى؟

جواب: مبدأ آن، اوّلین درآمد است سال قمرى و شمسى هر دو جایز است.

سؤال 333 ـ آیا مردم مى توانند مالیاتى که به دولت اسلامى پرداخت مى نمایند را بابت خمس حساب نمایند؟

جواب: مالیات شبیه سایر هزینه هاست و جزء هزینه سال محسوب مى شود و بابت خمس محسوب نمى شود.

سؤال 334 ـ خانه مسکونى را که زمانى با مقدار کم خریده ام اکنون قیمت آن زیاده شده است آیا مازاد قیمت آن خمس دارد؟

جواب: خانه مسکونى هر اندازه هم قیمتش بالا برود خمس ندارد

سؤال 335 ـ از طرف بنیاد شهید حقوقى به خانواده محترم شهدا پرداخت مى شود و عدّه اى از خانواده ها هزینه زندگیشان از سوى دیگر تأمین مى شود سؤال این است که به این حقوقى که از بنیاد مى گیرند خمس تعلق مى گیرد؟

جواب: بنابر احتیاط لازم در سر سال خمس زیادى را بدهند.

سؤال 336 ـ در شهر ما اکثر خانمها قالیباف هستند و در کنار خانه دارى فرش نیز مى بافند ولى معمولا خرید لوازم فرش و همچنین فروش فرش و تصرّف در پولش به عهده شوهر است و از آن جا که بافتن این فرشها چند سال طول مى کشد تا تمام شود افراد سر سال خود چگونه حساب کنند؟ و اگر بعد از چند سال که فروخت و موقع وصول پول آن در سال بعد باشد بفرمایید جزء درآمد سالى که پول را وصول مى کند حساب مى شود یا به مجرّد این که پول را وصول کرد باید خمس آن را پرداخت کند؟

جواب: فرش هنگامى که آماده فروختن شد جزء درآمد آن سال محسوب مى شود که با گذشت سال خمسى اگر چیزى اضافه بماند باید خمس آن را بپردازد.

سؤال 337 ـ این جانب بدون داشتن خانه شخصى رنج مى برم و بدون وام قدرت خرید خانه ندارم فلذا با دریافت وام دولتى (و یا شخصى) خانه اى خریده ام با این حال اوّل این که در مبدأ سال خمسى که دارم به مازاد بر مایحتاج که خواهم داشت خمس تعلق مى گیرد یا نه و دوّم این که به هنگام پرداخت اقساط بانکى و یا شخصى تخمیس قسطها را واجب مى دانید؟

جواب: تخمیس قسطها واجب نیست امّا زاید بر قسطها اگر داشته باشید خمس دارد.

سؤال 338 ـ کسانى که تاکنون خمس نداده اند آیا تنها پول نقد آنها محاسبه مى شود یا ضروریات زندگى نیز محاسبه مى شود و یا باید مصالحه شود؟

جواب: تمام اموالشان را باید حساب کنند و نسبت به ضروریات و وسایل زندگى با حاکم شرع مصالحه نمایند.

سؤال 339 ـ اگر ارثیه اى را که متعلّق خمس نیست بفروشند و تبدیل به نقد کنند آیا بعد از تبدیل مشمول خمس خواهد بود؟

جواب: مشمول خمس نیست.

سؤال 340 ـ آنچه بعضى از فقها (رضوان اللّه علیهم) از جمله امام(قدس سره) فرموده اند که در هدیه خمس نیست آیا تملیک هاى کلان اعمّ از زمین و خانه و مغازه و اتومبیل و را نیز شامل مى شود و یا آنها حساب دیگرى دارند؟

جواب: فرقى بین هبه کلان و غیرکلان نیست، ولى طبق فتواى ما همه اینها بنابر احتیاط واجب خمس دارد.

سؤال 341 ـ آیا تعیین سال روز خمسى اختصاص به مردها دارد که به عنوان نان آور و مدیر خانواده هستند و یا زنان خانه دارى که تحت سرپرستى مردها به سر مى برند و عایدات جزیى و محقر دارند را نیز شامل مى شود؟ اگر عایدات آنها نیز متعلّق خمس باشد آیا کیفیت تخمیس اموال آنان با مردان متفاوت است یا نه (توضیح این که گویا بعضى از آقایان گفته اند زن شوهردار باید به محض دریافت تخمیس کند)؟

جواب: هر کس درآمدى زاید بر مخارج دارد باید سال خمس داشته باشد و بعد از گذشتن سال اموال خود را تخمیس کند.

سؤال 342 ـ شخصى به طور متناوب از درآمدش که مخلوط از نقد و نسیه و ارثیّه و احیاناً مخلوطى هم از پول حرام است براى خود خانه مسکونى و اثاثیه آن را فراهم کرده و از ابتداى تکلیف تا این ساعت تصفیه حساب خمس نکرده است وحال مى خواهد تصفیه کند آیا به این خانه و اثاثیّه آن خمس تعلّق مى گیرد و یا جزء موونه سال و مستثناست مضافاً این که فرضاً خمس تعلّق بگیرد تخمینى حدود یک میلیون بدهکار مى شود و از عهده پرداخت آن (چه فعلا و چه به تدریج) عاجز است چون درآمدى بسیار کم دارد با این وضع آیا مى تواند با حاکم شرع و یا نماینده او به مبلغى که قادر به پرداخت باشد مصالحه کند؟

جواب: در صورتى که در حال و آینده مطمئنّاً قادر به پرداخت نیست مى تواند مصالحه کند.

سؤال 343 ـ حقیر در خرید و فروش عمده سبزى و باربرى با یک ماشین با چند نفر شریک هستم یکى از آنها برادرم هست که در پرداخت خمس کوتاهى مى کند ایشان تصمیم به این کار دارد حتّى یک بارهم انجام داده ولى فعلا چند سال است که خمس نداده است موقعیّت ما هم طورى است که کنار زدن او از شراکت نه از نظر فامیلى و نه از نظر وضع شغلى در محل به صلاح ما نیست تکلیف من چیست؟

جواب: ما به شما اجازه مى دهیم که خمس خود را بدهید و نسبت به سهم خود تصرّف کنید و سعى کنید برادرتان را نیز امر به معروف کنید.

سؤال 344 ـ این جانب ملک موروثى پدرى را فروخته و جهت تحصیل فرزندانم در شهر، منزلى خریدارى نموده ام آیا به پول به دست آمده از فروش ملک ارث پدرى خمس تعلّق مى گیرد و در صورت تعلّق، آیا مجاز هستم به صوت اقساط بپردازم؟

جواب: اگر آن ملک بعد از فوت پدر ترقّى نکرده خمس ندارد و اگر ترقّى کرده احتیاط واجب آن است که خمس تفاوت را بدهید مانعى ندارد به صورت اقساط بپردازید.

مصرف خمساحکام رؤیت هلال
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma