اصل سنخیت

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اصول فلسفه وروش رئالیسم - ج1
پاسخدلیل حسى و استقرائى
اصل سنخیت را اگر با زبان ساده بخواهیم بیان کنیم باید اینطور تعریف کنیم از علت معین فقط معلول معین صادر مى‏شود و معلول معین فقط از علت معین صحت صدور دارد حکما این قاعده را آنجا که بمفهوم دقیقش بیان مى‏کنند به این صورت بیان مى‏کنند صدور کثیر از واحد و صدور واحد از کثیر ممتنع است معناى این جمله اینست که علت واحد فقط با معلول واحد وابستگى دارد و معلول واحد فقط با علت واحد مرتبط است و اگر احیانا در مواردى مى‏پنداریم که علت واحد منشا معلولات کثیره است‏یا معلول واحد از مجموع چند لت‏حاصل شده واقعا آن علت‏یا آن معلول مفروض ما واحد نیست‏بلکه مجموعى از واحدها است .
البته آنچه در درجه اول مورد نظر حکما است واحد بالشخص است ولى این قاعده در واحدهاى بالنوع یعنى افراد مختلفى که از نوع واحد هستند نیز تا حدى جارى است و نتیجه این مى‏شود که افراد مختلف هر اندازه تشابه نوعى زیادترى داشته باشند از لحاظ آثار و خواص مشابه‏ترند پس از تعمیم واحد به واحد بالشخص و واحد بالنوع معناى این قاعده این خواهد بود که هر واحد حقیقى علت فقط با یک واحد حقیقى از معلول وابسته و مرتبط است و هر دسته از افراد واحد بالنوع با یک سلسله آثار واحد بالنوع مرتبط مى‏باشد .
از قسمت اول نتیجه مى‏گیریم صدور موجودات از مبدا کل و صانع کل که بحکم برهان بسیط و واحد من جمیع الجهات است‏بر طبق نظامى معین است‏یعنى صدور موجودات بترتیب است و حتما پاى معلول اول مقصود اولیت زمانى نیست و بلا واسطه در کار است و سپس پاى معلول معلول اول و همینطور و نظریه اشعرى که اراده ذات بارى را بلا واسطه دخیل در جمیع امور مى دانست غلط است .
از قسمت دوم نتیجه مى‏گیریم طبیعت همواره جریان مشابه و یکنواختى را طى مى‏کند یعنى در طبیعت همواره شرائط کاملا مساوى نتیجه مساوى مى‏دهد و اینکه در موارد خاصى ما مى‏پنداریم شرائط مساوى است و در عین حال مى‏بینیم نتیجه مختلف است‏باید بفهمیم که واقعا شرائط مساوى نبوده و اختلاف وجود داشته چیزى که هست ما این اختلاف را درک نکرده‏ایم .
براى اثبات اصل سنخیت مى‏توان دو نوع دلیل اقامه کرد دلیل حسى و استقرائى و دلیل عقلى و قیاسى
پاسخدلیل حسى و استقرائى
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma