پاسخ

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اصول فلسفه وروش رئالیسم - ج1
اشکالاشکال
این امثله حسى ناقض حکم عقلى نیست زیرا در این موارد مسامحه‏اى بکار رفته و آنچه علت فرض شده علت نیست‏بناء علت‏حرکاتى است که انجام مى‏دهد نه علت‏ساختمان که مجموعه‏اى از مواد با خاصیتهاى معینه است ضامن بقاى ساختمان آن موادى است که با خواص معینه در آنجا بکار رفته و بناء هیچگونه علیتى نسبت‏به آن مواد و خواص آن مواد ندارد تنها علیتى که دارد نسبت‏بحرکاتى است که شخصا مباشر بوده و بدیهى است که با نبود بناء آن حرکات معین نیز نابود مى‏شود و همچنین در مثال ساعت و ساعت‏ساز و پدر و فرزند که هر یک از پدر و ساعت‏ساز فقط علت‏حرکاتى هستند که در لحظات معین با مباشرت آنها صورت مى‏گیرد و البته بقاء آنها با بقاى آن حرکات که معلولات واقعى وجود آنها است‏شرط است و از همین جا مى‏توان فهمید که بنا بر اصل حرکت و تکامل ذاتى اشیاء و اینکه وجود هر موجودى از موجودات طبیعت‏یک وجود سیال و متغیر و متحرکى است و هویت این موجودات را حرکت تشکیل مى‏دهد و بنا بر نظریه فوق که حرکت‏حادثه‏اى است که علاوه بر شرایط و معدات و مجارى و مراحل بمحرک و فاعل مباشر نیازمند است وجود یک محرک دائم و باقى و مباشر را باید تصدیق و اذعان نمود تفصیل این مطلب در مقاله 10 که مستقیما از حرکت و زمان بحث مى‏شود خواهد آمد .
اشکال نظریه فیزیکى نیوتن که با تجربه‏هاى غیر قابل انکارى تائید شده و مى‏گوید هر جسمى همیشه ... مناقض استدلالات عقلانى فوق است و بدیهى است که هر گاه یک قاعده عقلانى مناقض تجربیات دقیق در آید اعتبارى ندارد .
پاسخ این اشکال را در پاورقى بعدى توضیح خواهیم داد.)
زیرا ما در جهان ماده موجودى مطلق و خارج از قانون حرکت و تکامل نداریم و هر پدیده‏اى که پیدا مى‏شود با اجزاء مکانى و زمانى جزء وجودش ارتباط دارد .
و بنا بر این علت مرکب یعنى یک سلسله حوادث مربوطه که براى پیدا شدن یک پدیده مادى فرض مى‏کنیم در حقیقت ماده‏اى را فرض کرده‏ایم که در جاده حرکت افتاده و یک رشته احوال و شرایطى را بنحو تحول و تکامل طى مى‏کند و البته هر یک از این احوال و شرایط پا بند جاى ویژه خویش بوده و پس و پیش نخواهد شد پس در حقیقت علت مفروضه با اجزاء تدریجى که دارد از وجود معلول خودش جدا نشده و مجموع علت که به معلول نسبت داده مى‏شود هیچ یک از اجزاء خودش را گم نکرده زیرا بدیهى است که هر یک از اجزاء در جاى خود محفوظ مى‏باشد .
مثلا در نوزاد انسانى از جمله اجزاء علت انجام یافتن عمل تناسلى و قرار گرفتن ماده در رحم مادر و شرایط و احوال دیگر تحول و تکامل نه‏ماهه مى‏باشد و در این سلسله هر یک از احوال و شرایط وجود مقید دارد نه مطلق یعنى انجام یافتن عمل تناسلى نه ماه پیش از تولد باید باشد نه هر وقت و نه وقت تولد .
و بسیار روشن است که همه این احوال و شرایط بى‏واسطه و مستقیما با خود نوزاد معلول پدیده تازه سر و کار نداشته بلکه مختلف بوده و برخى از آنها شرط شرط و برخى شرط شرط شرط مى‏باشد چنانکه انجام یافتن عمل تناسلى ارتباط مستقیم و بلا فاصله‏اى که دارد با استقرار منى در رحم است نه با تولد نوزاد .
تنها در میان اجزاء علت آنهائى که تماس مستقیم با معلول دارند با نابود شدن آنها پدیده معلول موجود نخواهد بود چنانکه اگر ماده‏اى را که نوزاد با وى موجود است و یا صورت نوزاد انسانى را و یا کننده این کار را یعنى فاعل ترکیب را معدوم فرض کنیم نوزادى در میان نخواهد بود انسان نوزاد بى‏ماده معنى ندارد و همچنین ماده‏اى که صورت نوزاد انسانى را ندارد انسان نخواهد بود و همچنین فاعل کار ترکیب هر گاه دست از کار بکشد کار همان جا متوقف و نیمه خواهد ماند پس در هر حال وجود علت‏به همراه معلول ضرورى است .
اشکالاشکال
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma