مسئله علیت و معلولیت

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اصول فلسفه وروش رئالیسم - ج1
تصور جوهر و عرضنظریه عقلى
(از مسائلى که در فلسفه و علوم قدیم و جدید بسیار حائز اهمیت است مسئله علیت و معلولیت است تصورى که بشر از علیت و معلولیت دارد این است که از دو شى‏ء معین مثلا یکى را بوجود آورنده و مؤثر و دیگرى را بوجود آورده شده و اثر مى‏شناسد علیت و معلولیت از امورى است که همه کس تصورى از آن در ذهن خود دارد مثلا هنگامى که انسان عصائى در دست گرفته و با دست‏خود آن عصا را حرکت مى‏دهد در زمان واحد هم دست و هم عصا حرکت مى‏کند این دو حرکت در عین اینکه همزمان هستند و از لحاظ زمان تقدم و تاخرى بر یکدیگر ندارند انسان یکى از آن دو را مولود و نتیجه دیگرى مى‏داند و در مقام تعبیر مى‏گوید چون دست‏حرکت مى‏کند عصا حرکت مى‏کند یعنى حرکت عصا را معلل مى‏کند بحرکت دست و اگر کسى فرضا بگوید چون عصا حرکت مى‏کند دست‏حرکت مى‏کند همه کس آنرا غلط مى‏داند .
در باب علیت و معلولیت و اقسام آن مسائل زیادى هست از قبیل اینکه آیا علیت و معلولیت واقعیت دارد و نظام هستى نظام على و معلولى است‏یا نه آیا ترتب معلول بر علت ضرورى و تخلف آن ممتنع است‏یا نه آیا شرط است که علت و معلول همزمان باشد یا نه آشنایان به فلسفه و علوم جدید و قدیم مى‏دانند که این مسائل و یک سلسله مسائل دیگر مربوط به مسئله علیت و معلولیت همواره در تاریخ فلسفه و علوم در درجه اول اهمیت قرار داشته و دارد در این سلسله مقالات یک مقاله مستقل مقاله 9 بان اختصاص داده شده است .
آنچه مربوط باین مقاله است اینست که تصور علیت و معلولیت ابتداء از چه راه و از چه مجرائى براى ذهن حاصل مى‏شود .
در اینجا سه نظریه است نظریه عقلى نظریه حسى نظریه‏اى که در این مقاله اتخاذ شده است .
تصور جوهر و عرضنظریه عقلى
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma