درس هشتم: بقاى روح نشانه اى بر رستاخیز

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
50 درس اصول عقائد برای جوانان
درس نهم: معاد جسمانى و روحانىدرس هفتم: معاد و فلسفه آفرینش

هیچ کس نمى داند از چه زمانى انسان به فکر وجود «روح» افتاد.

همین قدر مى توان گفت: انسان از آغاز فرقى میان خود و موجودات دیگر این جهان مى دیده است، فرق میان او و سنگ و چوب و کوه و صحرا، و فرق میان او و حیوانات.

انسان حالت خواب را دیده بود، و همچنین حالت مرگ را، او مى دید بى آن که جسم و ماده تغییرى پیدا کند دگرگونى عظیمى در وضع او به هنگام خواب و مرگ پیش مى آید، و از همین جا فهمید که گوهر دیگرى علاوه بر این جسم در اختیار اوست.

و نیز مى دید با حیوانات نیز فرق دارد، چرا که او در تصمیم گیرى هایش آزادى و اختیار دارد، در حالى که حیوان حرکاتش غریزى و اجبارى است.

مخصوصاً دیدن صحنه هایى در عالم خواب و در آن موقعى که دستگاه هاى بدن خاموش و در گوشه اى افتاده است گواهى مى داد که نیروى مرموزى بر وجود او حاکم است که آن را «روح» نامید.

هنگامى که اندیشمندان بشر فلسفه را بنیان نهادند «روح» به عنوان یک مسألۀ مهم فلسفى خود را در ردیف دیگر مسائل جاى داد. از آن به بعد همه فلاسفه درباره آن اظهار نظر کردند، تا آنجا که به گفته بعضى از دانشمندان اسلامى در حدود «هزار قول و نظریه» پیرامون حقیقت روح و دیگر مسائل مربوط به آن اظهار شده است. سخن در این جا بسیار است، امّا مهم ترین مطلبى که دانستن آن لازم به نظر مى رسد پاسخ این سؤال است که:

آیا روح مادى است یا غیر مادى؟ و به تعبیر دیگر: داراى استقلال است یا از خواص فیزیکى و شیمیایى مغز و سلسله اعصاب مى باشد؟

جمعى از فلاسفه مادى اصرار دارند که روح و پدیده هاى روحى هم مادى هستند و از خواص سلول هاى مغزى، و هنگامى که انسان مى میرد روح نیز از میان مى رود، همان گونه که اگر ساعتى را با ضربه چکش درهم بشکنیم کار کردن او نیز از بین خواهد رفت!

در مقابل این گروه فلاسفه الهى هستند، و حتى جمعى از فلاسفه مادى، که براى روح اصالت قائلند، معتقدند با مرگ تن روح نمى میرد و به حیات خود ادامه خواهد داد.

براى اثبات این مسأله یعنى اصالت و استقلال و بقاى روح، دلائل فراوان و پیچیده اى اقامه کرده اند که ما در این مختصر بعضى از روشن ترین آنها را با عباراتى ساده و روان براى آگاهى جوانان عزیز مطرح مى کنیم:

1- یک جهان بزرگ را در محیط کوچکى نمى توان جاى داد

فرض کنید در کنار دریاى عظیمى نشسته اید که در مجاورت آن کوه ها سر به آسمان کشیده است، امواج خروشان و لرزان آب خود را بى مهابا بر صخره هاى ساحلى مى کوبد و با خشم و شدّت به دل دریا باز مى گردد.

صخره هاى عظیم دامنه کوهستان نشان مى دهد که در بالاى کوه چه غوغایى است، آسمان نیلگون نیز خیمه اى بر این کوه و دریا زده و هنگام شب شکوه و عظمت خود را نشان مى دهد.

یک لحظه به این منطره نگاه مى کنیم، سپس چشم بر هم گذارده صحنه اى را که دیده ایم در ذهن خود و با همان عظمت و مقیاس مجسم مى کنیم.

بدون شک این نقشه ذهنى و این صحنه و خیال با این عظمت، محلّى مى خواهد ممکن نیست در سلّول هاى کوچک مغزى نقش بندد، وگرنه باید یک نقشه وسیعى بر یک نقطه کوچک منطبق گردد، در حالى که ما آن نقشه را با تمام عظمت در درون ذهن خود احساس مى کنیم.

این نشان مى دهد که غیر از جسم و سلول هاى مغزى، گوهر دیگرى داریم که مى تواند هر نقشه اى را با هر عظمتى و با هر مقیاسى در خود منعکس کند، مسلماً این گوهر باید ماوراى جهان ماده باشد، چرا که در جهان ماده چنین چیزى را نمى یابیم.

* * *

 2- خاصیّت برون نمایى روح

ما خواصّ فیزیکى و شیمیایى زیادى در وجود خودمان سراغ داریم، حرکات معده و قلب، جنبه فیزیکى دارد، امّا تأثیر ترشّحات بُزاق و عصیر معده روى غذا یک عامل شیمیایى است، و نظیر این عوامل در سرتاسر جسم ما فراوان است.

اگر روح و اندیشه و فکر، همه مادى و از خواص فیزیکى و شیمیایى سلول هاى مغزى است پس چرا میان آن و سایر خواصّ جسمانى ما فرق بسیار بزرگى وجود دارد؟

فکر و اندیشه و روح ما را به جهان بیرون ارتباط و پیوند مى دهد، و از آنچه در اطرافمان مى گذرد آگاه مى سازد، امّا خواص شیمیایى بزاق و عصیر معده و حرکات فیزیکى چشم و زبان و قلب ما هرگز چنین حالتى را ندارد.

به تعبیر دیگر، ما به خوبى احساس مى کنیم با جهان بیرون وجودمان مربوط هستیم، و از مسائل آن آگاه هستیم، آیا جهان بیرون به درون ما مى آید؟ مسلماً نه، پس مسأله چیست؟

حتماً نقشه آن پیش ما مى آید که با استفاده از خاصیّت برون نمایى روح به جهان بیرون وجود خود پى مى بریم، و این خاصیّت در هیچ یک از پدیده هاى فیزیکى و شیمیایى بدن ما وجود ندارد. (دقّت کنید)

باز به تعبیر دیگر: براى آگاهى از موجودات خارجى و عینى یک نوع احاطه بر آنها لازم است، این احاطه کار سلول هاى مغزى نیست، سلول هاى مغزى تنها مى توانند از خارج متأثّر شوند، همان گونه که سایر سلول هاى بدن متأثر مى شوند.

این تفاوت نشان مى دهد که غیر از تغییرات فیزیکى و شیمیایى بدن، حقیقت دیگرى در این جا وجود دارد که ما را بر خارج وجودمان محیط مى سازد، این چیزى جز روح نیست، حقیقتى که فراتر از جهان ماده و خواص ماده است.

* * *

 3- دلائل تجربى اصالت و استقلال روح

خوشبختانه امروز دانشمندان از طرق مختلف علمى و تجربى اصالت و استقلال روح را ثابت کرده اند و پاسخ دندان شکن محکمى براى منکران استقلال روح و تمام کسانى که آن را از خواصّ ماده و تابع آن مى دانند فراهم آورده اند.

1- خواب هاى مغناطیسى (هیپنوتیسم و مانیتیسم) از جمله این دلائل زنده است که در طى آزمایش هاى بسیار زیاد به ثبوت رسید و بسیارى آن را دیده اند و براى آنها که ندیده اند شرح کوتاهى لازم است و آن این که:

افرادى با روش هاى مختلف علمى توسط کسانى به خواب فرو مى روند، خواب کننده «عامل» نام دارد شخص خواب رونده را که «مدیوم» مى نامند از طریق تلقینى و تمرکز فکر و نیروى مغناطیسى چشم و مانند آن در خواب عمیقى فرو مى برد، امّا نه همچون خواب هاى عادى، بلکه خوابى که مى تواند با او رابطه برقرار سازد سخن بگوید و از او جواب بشنود.

در همین حال روح او را به نقاط مختلفى مى فرستد، و گاه خبرهاى تازه اى با خود مى آورد، و از مسائلى که در حال عادّى اطّلاعى نداشت اطّلاع مى یابد.

گاه به غیر زبان مادریش که هرگز با آن آشنا نبوده در حال خواب مغناطیسى سخن مى گوید.

گاه مسائل پیچیده ریاضى را در آن حال حل مى کند.

گاه مطالبى را روى الواحى که درون صندوقى قرار داده اند و در آن را محکم بسته اند مى نویسند.

و حتّى گاه ارواح به صورت شبح ها و سایه هاى روشنى در این گونه جلسات ظاهر مى شوند که ما شرح آن را در کتاب «عود ارواح» آورده ایم.

2- «اسپرى تیسم» یا «ارتباط با ارواح» بعد از مرگ یکى دیگر از نشانه هاى اصالت و استقلال روح است.

هم اکنون جمعیّت هاى روحیون در سراسر جهان وجود دارند که به گفته دانشمند معروف مصرى «فرید وجدى» در حدود سیصد مجلّه و روزنامه از طرف آنها در سراسر جهان انتشار مى یابد، افراد سرشناسى از شخصیّت هاى مختلف در جلسات آنها شرکت مى کنند، و در حضور آنها ارتباط با ارواح برقرار مى شود، و کارهاى خارق العاده اى انجام مى گیرد.

گرچه گروهى از شیادان بدون هیچ گونه اطّلاع و آگاهى از مسألۀ ارتباط با ارواح، براى کلاه بردارى از مردم، مدّعى علم ارتباط با ارواحند و از این راه سوء استفاده فراوان کرده اند، امّا این سوء استفاده ها مانع از آن نخواهد بود که واقعیّتى در این میان وجود دارد، واقعیّتى که محقّقان بزرگ به آن معترفند، و آن امکان ارتباط با ارواح است.(1)

همه اینها دلیل بر اصالت و استقلال روح آدمى و بقاى آن بعد از مرگ است، و گامى است مؤثّر به سوى معاد و زندگى پس از مرگ.

3- رؤیاهایى که ما مى بینیم و صحنه هایى که در عالم خواب در نظر ما مجسم مى شود و گاهى پرده از روى حوادث آینده برمى دارد و مسائل پنهانى را گاه آشکار مى سازد آنچنان که نمى توان آن را حمل بر تصادف و اتّفاق کرد دلیل دیگرى بر اصالت و استقلال روح است.

غالب افراد در زندگى خود نمونه هایى از رؤیاهاى صادق را سراغ دارند و شنیده اند که چگونه خوابى را که فلان دوست و آشنا دیده عیناً و بدون کم و زیاد بعد از مدّتى تعبیرشده است به طورى که نشان مى دهد روح انسان با عوالم دیگرى در حالت خواب در ارتباط است و گاه حوادث آینده را مى بیند.

مجموع این امور به خوبى نشان مى دهد که روح مادى نیست و خاصیّت فیزیکى و شیمیایى مغز انسان نمى باشد، بلکه حقیقى است ماوراى طبیعى که با مرگ این بدن از بین نمى رود و این خود راه را براى اثبات مسألۀ معاد و عالم پس از مرگ هموار مى سازد.

 

 


 

 

1. براى توضیح بیشر به کتاب «عود ارواح» و کتاب «معاد و جهان پس از مرگ» مراجعه فرمایید.

 

فکر کنید و پاسخ دهید

1- فرق میان فلاسفه الهى و گروهى از مادّیّین در مسألۀ روح چیست؟

2- منظور از عدم انطباق بزرگ بر کوچک که از دلایل اصالت روح است، چیست؟

3- از خواب مغناطیسى چه مى دانید؟

4- منظور از ارتباط با ارواح چیست؟

5- چگونه رؤیاهاى صادقه دلیل بر اصالت و استقلال روح است؟

درس نهم: معاد جسمانى و روحانىدرس هفتم: معاد و فلسفه آفرینش
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma