- دوران پس از امام مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف)
- دلایل اثبات رجعت
- رجعت معصومین(علیهم السلام)
- اولین رجعت کننده؟
- رجعت بعد از مهدی دوازدهم!
- رجعت در آسمان!
- حکومت ائمه رجعت(علیه السلام)
نویسنده: حجّة الاسلام علی محمدی هوشیار
دوران پس از امام مهدی(علیه السلام)
یکی از ابهامات موجود در بین مردم، بحث چگونگی دوران پس از امام مهدی(علیه السلام) است. با مراجعه به منابع موجود، این دوران به سه بخش تقسیم می گردند:
الف. مهدیین
روایات مرتبط با بحث «مهدیین» پس از قائم(علیه السلام) در بخش بررسی تواتر معنوی حدیث موسوم به وصیت(حدیث وصیت مذکور در الغیبه طوسی) مورد بررسی و نقد قرار گرفت؛ لذا گفته شد که در باور شیعیان، حقیقتی با عنوان «مهدیین»، که دارای مقام وصایت پیامبر اکرم(علیه السلام) باشد وجود ندارد.
ب. برپایی قیامت
شیخ مفید(رحمه الله علیه) عبارتی در خصوص برپایی قیامت پس از وفات امام مهدی(علیه السلام) آورده و آن را به روایات معصومین(علیه السلام) استناد داده است. البته واقعیت این است که چنین روایتی در کتب شیعی وجود نداشته و مراد شیخ مفید، روایات اهل سنت است:
«وَ أَکْثَرُ الرِّوَایَاتِ أَنَّهُ لَنْ یَمْضِیَ مَهْدِیُ هَذِهِ الْأُمَّةِ(علیه السلام) إِلَّا قَبْلَ الْقِیَامَةِ بِأَرْبَعِینَ یَوْماً یَکُونُ فِیهَا الْهَرْجُ وَ عَلَامَاتُ خُرُوجِ الْأَمْوَاتِ وَ قِیَامُ السَّاعَةِ لِلْحِسَابِ وَ الْجَزَاءِ»(1)؛ (از اکثر روایات چنین برداشت می شود که چهل روز پس امام مهدی(علیه السلام) قیامت بر پا میشود و در این زمان هرج و مرج شده و مردگان زنده شده و برای حساب و جزای محشر آماده می شوند).
ج. رجعـت
یکی از مسلمات شیعه، باور به رجعت است. بدین معنا که پس از ظهور امام دوازدهم(علیه السلام) برخی از برگزیدگان الهی به همراه ائمه معصومین(علیهم السلام) یکی پس از دیگری رجعت(2) کرده و خلافت و حکومت عدل امام مهدی(علیه السلام) را تا روز قیامت ادامه خواهند داد.
دلایل اثبات رجعت
دلیل اول: پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) درباره تکرار سنت و حوادث پیشینیان در این امت فرمود:
«کُلُّ مَا کَانَ فِی الْأُمَمِ السَّالِفَةِ یَکُونُ فِی هَذِهِ الْأُمَّةِ مِثْلُهُ حَذْوَ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ وَ الْقُذَّةِ بِالْقُذَّةِ»(3)؛ (هر اتّفاقی که در امتهای پیشین رخ داد، با تطابق کامل و بدون ذرهای کم و زیاد، در این امّت هم رخ می دهد).
آیات و روایات متعددی دلالت بر آن دارند که یکی از سنت های الهی درباره امتهای پیشین، تحقق رجعت بوده است. لذا از رهگذر تکرار سنتهای الهی، میتوان به تکرار رجعت در امت پیامبر(صل الله علیه و آله) نیز یقین پیدا کرد. چنانچه از امام رضا(علیه السلام) پرسیده شد:
«فَمَا تَقُولُ فِی الرَّجعة؟ فَقَالَ الرَّضَا(علیه السلام) إِنَّهَا الحَقُّ وَ قَد کَانَت فِی الأٌمَمِ السَّالِفَةِ وَ نَطَقَ بِهَا القِرآنُ وَ قَد قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صل الله علیه و آله) یَکُونُ فِی هَذِهِ الأٌمَّةِ کُلُّ مَا کَانَ فِی الأُمَمِ السَّالِفَةِ حَذوَ النَّعلِ وَ القُذَّهِ بِالقُذَّهِ»(4)؛ (نظر شما درباره رجعت چیست؟ امام رضا(علیه السلام) فرمودند: رجعت، حق است. در امّتهای سابق بوده و قرآن در این باره شهادت می دهد. در این امّت نیز خواهد بود؛ زیرا پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) فرمود: هر چه در امّت های پیشین اتفاق افتاده است، با تطبیق کامل و بدون ذرهای کم و زیاد، در این امّت هم اتفاق می افتد).
همچنین امام صادق(علیه السلام) در ارتباط با این امر فرمود:
«أَنَّ اللَّهَ رَدٌّ عَلَى أَیُّوبَ أَهْلِهِ وَ مَالِهِ الَّذِینَ هَلَکُوا ثُمَّ ذَکَرَ قِصَّةَ عُزَیْرٍ وَ إِنَّ اللَّهَ أَمَاتَهُ وَ أَحْیَاهُ وَ قِصَّةُ الَّذِینَ خَرَجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْیَاهُمْ وَ غَیْرِ ذَلِکَ ثُمَّ قَالَ فَمَنْ أَقَرَّ بِجَمِیعِ ذَلِکَ کَیْفَ یُنْکِرُ الرَّجْعَةَ فى الدُّنْیَا وَ قَدْ قَالَ النَّبِیُّ (صل الله علیه و آله) مَا جَرَى فى الْأُمَمِ أَنْبِیَاءِ قبلى شَیْءٍ إِلَّا وَ یُجْرَى فى أُمَّتِی مِثْلُهُ»(5)؛ (خداوند اهل بیت ایوب(علیه السلام) که مرده بودند، یا مالش که تلف شده بود، را به وی برگرداند. سپس قصّه عزیر را - که مرد و سپس زنده شد- و قصّه کسانی را که از ترس مرگ، از وطن آواره شدند و خداوند ایشان را میراند و دوباره زنده کرد و دیگران را نقل میکند: آنان که به اینها اقرار دارند، چگونه رجعت دنیا را منکر میشوند، در صورتی که پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) فرمود: هیچ چیز در امّت پیامبران گذشته واقع نشده است مگر این که در امّت من هم واقع می شود).
دلیل دوم: آیات قرآن کریم بر وقوع رجعت شهادت دادهاند. به عنوان نمونه در قرآن کریم آمده است:
«وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیاتِنا فهم یوزعون»(6)؛ (و روزى که ما از هر امّتى، گروهى از کسانى که آیات ما را تکذیب مى کردند محشور مى کنیم؛ و آنها را نگه مىداریم تا به یکدیگر ملحق شوند).
از ظاهر آیه برمىآید که حشر در آن، غیر از حشر در روز قیامت است، زیرا حشر در روز قیامت اختصاص به یک فوج از هر امت ندارد، بلکه تمامى امتها در آن محشور مى شوند و حتى به حکم آیه «وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً»(7)، یک نفر هم از قلم نمىافتد، اما در این آیه مى فرماید: از هر امتى فوجى را محشور مىکنیم.(8) روایات معصومین(علیهم السلام) (9) و همچنین اکثریت قریب به اتفاق مفسرین و علمای شیعه، این آیه را مرتبط با رجعت دانسته اند.(10)
دلیل سوم: روایات متعددی که بر تحقق و حتمی بودن رجعت شهادت داده و آن را از ایام الهی دانسته اند. به عنوان نمونه از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است:
«حدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى الْعَطَّارُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِی یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمِیثَمِیِّ عَنْ مُثَنًّى الْحَنَّاطِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ(علیه السلام) یَقُولُ «أَیَّامُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثَلَاثَةٌ یَوْمَ یَقُومُ الْقَائِمُ وَ یَوْمَ الْکَرَّةِ وَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»(11)؛ (ایام خداوند سه روز است؛ روز قیام قائم(علیه السلام) روز بازگشت و رجعت و روز قیامت).
رجعت معصومین(علیهم السلام)
روایات اشاره به آن دارند که تمامی معصومین(علیهم السلام) به همراه بهترین و بدترین افراد زمان خود رجعت میکند. به عنوان نمونه در روایتی از امام صادق(علیه السلام) آمده است:
«عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ بْنِ عَمْرٍو الْخَثْعَمِیِّ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) یَقُولُ «مَا مِنْ إِمَامٍ فِی قَرْنٍ إِلَّا وَ یَکُرُّ مَعَهُ الْبَرُّ وَ الْفَاجِرُ فِی دَهْرِهِ حَتَّى یُدِیلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْمُؤْمِنَ مِنَ الْکَافِرِ»(12)؛ (عبدالکریم بن عمرو الخثعمی می گوید: از امام صادق(علیه السلام) شنیدم که فرمود: هیچ امامی در قرنی نیست مگر این که با او نیکوکار و فاجر در زمانش بر میگردند تا این که خداوند مؤمن را بر کافر چیره می گرداند).
همچنین در روایتی از امام سجاد(علیه السلام) آمده است:
«حَدَّثَنِی أَبِی عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَى الْحَلَبِیِّ عَنْ عَبْدِ الْحَمِیدِ الطَّائِیِّ عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ(علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلى مَعادٍ قَالَ یَرْجِعُ إِلَیْکُمْ نَبِیُّکُمْ(صل الله علیه و آله) وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(علیه السلام) وَ الْأَئِمَّةُ(علیه السلام)»(13)؛ (امام سجاد(علیه السلام) فرمود: مراد این آیه قرآن در حقیقت همان کسی که این قرآن را بر تو فرض کرد، یقینا تو را به سوی وعدهگاه باز می گرداند، این است که؛ پیامبرتان(صل الله علیه و آله) و امیرالمؤمنین(علیه السلام) و سایر ائمه(علیهم السلام) را به سوی شما باز می گرداند).
اولین رجعت کننده؟
اولین رجعت کنندگان به دو گروه تقسیم می گردد:
الف. پس از ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) 27 تن از مؤمنین به عنوان اولین دسته از مؤمنین، پیش از معصومین(علیهم السلام) رجعت خواهند کرد. در روایات آمده است:
«عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ، قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) إِذَا ظَهَرَ الْقَائِمُ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) مِنْ ظَهْرِ هَذَا الْبَیْتِ، بَعَثَ اللَّهُ مَعَهُ سَبْعَةً وَ عِشْرِینَ رَجُلًا، مِنْهُمْ أَرْبَعَةَ عَشَرَ رَجُلًا مِنْ قَوْمِ مُوسَى (عَلَیْهِ السَّلَامَ)، وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ (تَعَالَى): وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ، وَ أَصْحَابُ الْکَهْفِ ثَمَانِیَةٌ، وَ الْمِقْدَادُ وَ جَابِرٌ الْأَنْصَارِیُّ، وَ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ، وَ یُوشَعُ بْنُ نُونٍ و هو وَصِیُّ مُوسَى (عَلَیْهِ السَّلَامُ)»(14)؛ ( امام صادق(علیه السلام) فرمود: زمانی که قائم(علیه السلام) از پشت کعبه ظهور نماید، خداوند با او بیست و هفت تن را مبعوث می گرداند، که چهارده تن ایشان از امت موسی(علیه السلام) است. همانانی که خداوند در شأن آنها فرمود: و از میان امت موسی جماعتی هستند که به حق راهنمایی میکنند و به حق داوری می کنند و اصحاب کهف و مقداد و جابر انصاری و مؤمن آل فرعون و یوشع بن نون وصی موسی(علیه السلام)).
ب. رجعت امام حسین(علیه السلام) از میان معصومین(علیهم السلام) امام صادق(علیه السلام) در خصوص اولین رجعت کننده از میان معصومین(علیهم السلام) فرمود:
«إِنَّ أَوَّلَ مَنْ یَکُرُّ فِی الرَّجْعَةِ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ(علیه السلام) وَ یَمْکُثُ فِی الْأَرْضِ أَرْبَعِینَ سَنَةً، حَتَّى یَسْقُطَ حَاجِبَاهُ عَلَى عَیْنَیْهِ»(15)؛ (اولین شخصی که به دنیا رجعت خواهد کرد، امام حسین(علیه السلام) است. ایشان آنقدر در زمین زندگی خواهد نمود تا آنکه از فرط پیری دو ابروی او بر چشمانش بیافتد).
ادعای احمد بصری درباره رجعت
احمد بصری جهت گریز از اشکالاتی که متوجه مسأله «مهدیین» و تعارض آن با رجعت دارد، به دو ادعای مهم دست زده است که مورد بررسی قرار می گیرد:
الف. رجعت بعد از مهدی دوازدهم!
آنان بر این باورند که عالم رجعت، پس از امام مهدی(علیه السلام) نیست، بلکه پس از اتمام حکومت مهدی دوازدهم محقق خواهد شد. چنانچه احمد بصری گفته است:
« عَالِمٌ الرَّجْعَةِ یَبْدَأُ مَعَ نِهَایَةِ ملک الْمَهْدِیُّ الثَّانِی عَشَرَ وَ هُوَ الْقَائِمُ الَّذِی یُخَرَّجُ عَلَیْهِ الْحُسَیْنُ(عَلَیْهِ السَّلَامُ)»(16)؛ (عالم رجعه با اتمام حکومت مهدی دوازدهم آغاز میشود و او همان قائمی است که حسین بن علی(علیه السلام) پس از او خواهد آمد)!
ناظم العقیلی نیز بر این مسأله تحدی کرده و ادعا میکند که هیچ روایتی وجود ندارد که بیان کند رجعت امام حسین(علیه السلام) بعد از امام حجت ابن الحسن(علیه السلام) صورت می گیرد. بلکه همه روایات اشاره به رجعت بعد از مهدی یا رجعت بعد از قائم دارند که آن هم آخرین مهدی از مهدیین دوازدگانه می باشد. وی در این تحدی گفته است:
«لَمْ تُرَدَّ رِوَایَةُ قَطُّ تَنُصُّ عَلَیَّ أَنْ الْإِمَامَ الْمَهْدِیِّ(عَلَیْهِ السَّلَامُ) یُسَلِّمَهَا لِلْإِمَامِ الْحُسَیْنِ(عَلَیْهِ السَّلَامُ) وَ أتحدی بِأَنْ یَأْتِی بِرِوَایَةِ صَرِیحَةٌ»(17)؛ (هیچ روایتی وارد نشده است که به تسلیم امر از امام مهدی(علیه السلام) به امام حسین(علیه السلام) تصریح کرده باشد و من تحدی می کنم یک روایت صریح در این خصوص بیاورد).
در پاسخ به ادعای احمد بصری و همچنین تحدی ناظم العقیلی، به روایاتی اشاره میشود که به رجعت امام حسین(علیه السلام) پس از امام دوازدهم(علیه السلام) و نام آن حضرت تصریح کرده اند:
روایت اول:
در این روایت، امام حسین(علیه السلام) به رجعت خود در زمان ظهور حضرت «الحجة بن الحسن(علیه السلام) » تصریح میفرماید:
«فْضَلِ بْنِ الشاذان النَّیْشَابُورِیِّ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مالک بْنِ عطیه عَنْ أَبِی صَفِیُّهُ ثَابِتِ بْنِ دِینَارٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَالَ قَالَ الْحُسَیْنُ بْنِ عَلِیِّ بْنِ ابیطالب قَبْلَ أَنْ یُقْتَلَ بِلَیْلِهِ وَاحِدِهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لِی یَا بُنَیَّ انک سَتُسَاقُ إِلَیَّ الْعِرَاقِ وَ تَنْزِلُ فِی أَرْضِ یُقَالُ لَهَا عموراء وَ کربلا وَ انک تُسْتَشْهَدُ بِهَا وَ یُسْتَشْهَدُ معک جِمَاعُهُ وَقَدْ قَرُبَ مَا عَهِدَ إِلَیَّ رَسُولُ اللَّهِ(صل الله علیه و آله) وَإِنِّی رَاحِلٌ إلَیْهِ غَدًا فَمَنْ أَحَبَّ منکم الِانْصِرَافَ فَلْیَنْصَرِفْ فِی هَذِهِ الیله فَإِنِّی قَدْ أَذِنْتُ لَهُ وَ هُوَ مِنِّی فِی حِلٍّ وَ اکد فِیمَا قَالَهُ تاکیدا بَلِیغاً وَ قَالُوا وَاَللَّهِ مانفارقک أَبَداً حتی نَرُدُّ موردک فَلَمَّا رَأْیَ ذلک قَالَ فَأَبْشِرُوا بالجنه فَوَاَللَّهِ إِنَّمَا نمکث ماشاء اللَّهِ تَعَالَیْ بَعْدَ مایجری عَلَیْنَا ثُمَّ یُخْرِجُنَا اللَّهِ وَ ایاکم حِینَ یَظْهَرُ قَائِمُنَا فَیَنْتَقِمُ مِنَ الظَّالِمِینَ وَ أَنَا وَ أَنْتُمْ نشاهدهم فِی السَّلَاسِلِ وَ الْأَغْلَالِ وَ أَنْوَاعِ الْعَذَابِ وَ النکال فَقِیلَ لَهُ مَنْ قائمکم یَا بْنَ رَسُولِ اللَّهِ قَالَ السَّابِعَ مِنْ وُلْدِ ابْنِیَ محمدبن عَلِیٍّ الْبَاقِرُ وَ هُوَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنُ عَلِیِّ بْنِ موسی بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنُ عَلِیِّ ابْنِی وَ هُوَ الَّذِی یَغِیبُ مَدَّهُ طَوِیلَهُ ثُمَّ یَظْهَرُ وَ یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کما مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً».(18)
روایت دوم:
در این روایت، پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) به رجعت سلمان و همه ائمه(علیهم السلام) و حتی رجعت خودشان در زمان ظهور «ابْنُ الْحَسَنِ الْمَهْدِىُّ، وَ النَّاطِقُ الْقَائِمُ بِحَقِّ اللَّهِ» تصریح می فرماید:
«از سلمان فارسی روایت شده است که به محضر پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) رسیدم. نگاهی به من نمود و فرمود: ای سلمان! پروردگار هیچ پیامبری را مبعوث نکرده جز آن که برای او دوازده نفر وصی و جانشین قرار داد. عرض کردم نام آنان برایم بگویید. فرمود: اسامی آنان را تا حسین(علیه السلام) میدانی. سپس سیدالعابدین علی بن حسین، محمد بن علی، جعفر بن محمد، موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی، علی بن محمد، حسن بن علی و پس از ایشان حجة بن الحسن المهدی الناطق القائم بامر الله.
سلمان می گوید: من سامت شدم و پس از آن عرض کردم، آیا من آنان را خواهم دید؟
حضرت فرمود: ای سلمان شما و امثال شما از کسانی که معرفت در حق ائمه دارند؛ آنان را درک میکنید. سلمان گفت: من شکر و سپاس پروردگار را بجا آوردم برای خاطر این فیض عظمی. عرض کردم ای رسول خدا! آیا من تا آن زمان حیات دارم؟ آن حضرت تلاوت فرمود «پس آن گاه که وعده (تحقق ) نخستین آن دو فرا رسد، بندگانی از خود را که سخت نیرومندند بر شما میگماریم، تا میان خانههایتان برای قتل و غارت شما و این تهدید تحقق یافتنی است. پس از چندی دوباره شما را بر آنان چیره میکنیم و شما را با اموال و پسران یاری میدهیم و (تعداد) نفرات شما را بیشتر میگردانیم». عرض کردم: ای رسول خدا! شما هم به دنیا برمیگردید؟ فرمود: ای سلمان، به آن خدایی که مرا به رسالت فرستاده من و علی و فرزندانش و هر آن که با ماست بر می گردیم. شیطان و تابعین او را حاضر کنند و هر مؤمن خالص و کافر خالص به دنیا برگردد و خداوند به دست مؤمنین انتقام از کافرین و ستمکاران بکشد. خدا به هیچ کس ظلم نخواهد کرد. و ما هستیم تأویل این آیه «و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرو دست شده بودند منت نهیم و آنان را پیشوایان (مردم) گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم» سلمان گفت عرض کردم: ای رسول خدا من باکی ندارم و مرگ را ملاقات کنم».(19)
روایت سوم:
در این روایت، امام صادق(علیه السلام) به رجعت امام حسین(علیه السلام) و یارانشان در زمان امام مهدی(علیه السلام) تصریح می فرماید:
«مفضل بن عمر می گوید: از امام صادق(علیه السلام) پرسیدم: آیا برای آمدن مهدی(علیه السلام) که انتظارش را می کشیم وقت مشخصی است که مردم بدانند؟ امام(علیه السلام) فرمود: قسم به خداوند که وقتی برای ظهورش مشخص نشده تا شیعیان بدانند.
مفضل عرض کرد: ای سرور من! در وقت ولادتش نیز دیده میشود؟ فرمود: آری به خدا قسم از ساعت ولادتش تا وقت وفات پدر بزرگوارش(علیه السلام) دیده میشود... ولادت او در شعبان سال 257 هجری قمری(به نقل مشهور در سال 255 هجری قمری) است. مؤمنین امام(علیه السلام) او را در سال 260 هجری قمری (زمان وفات امام حسن عسگری(علیه السلام)) می بینند... و پس از آنکه غایب شد، هیچ چشمی او را نمی بیند تا زمانی که همه چشمها او را ببیند.
مفضل عرض کرد: یا سیدی هفتاد و دو نفر اصحاب ابیعبدالله الحسین(علیه السلام) هم با ایشان ظاهر می شوند؟ امام(علیه السلام) فرمود: امام حسین(علیه السلام) در دوازدههزار صدیق از شیعیان خود، در حالی که عمامه سیاهی پوشیده است ظاهر می شود».(20)
روایت چهارم:
در این روایت، امام صادق(علیه السلام) به رجعت امام حسین(علیه السلام) و یارانشان در زمان «الْحُجَّةُ الْقَائِمُ» تصریح می کند:
«وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولًا» یعنى ظهور امام قائم(علیه السلام) و مقصود از آیه شریفه: «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ...» رجعت امام حسین(علیه السلام) است که با هفتاد تن از یاران وفادار خود که کلاه خودهاى زرّین بر سر دارند از دو سو به مردم خبر مىدهند که این حسین(علیه السلام) است که رجعت کرده و بیرون آمده تا هیچ مؤمنى درباره آن حضرت شک و تردید نکند و بدون تردید، او دجّال و شیطان نیست و هنوز حجت قائم(علیه السلام) میان مردم است، و چون در دل مؤمنان استوار شود که او حسین(علیه السلام) است اجل امام دوازدهم که حجت است فرا رسد، و همان امام حسین(علیه السلام) خواهد بود که او را غسل مىدهد و کفن و حنوط مى کند و به خاکش مىسپارد، و عهده دار تجهیز جنازه وصى نشود مگر وصى و امام».(21)
نتیجه اینکه؛ در روایات متعددی به نام امام مهدی(علیه السلام) تصریح کرده و اولین رجعت کننده را در زمان ایشان دانستهاند. بنابراین، ادعای احمد بصری مبنی بر وقوع رجعت پس از مهدی دوازدهم باطل میشود. ضمن اینکه قبلا بطلان مهدیین اساسا به اثبات رسیده است.
* * *
ب. رجعت در آسمان!
احمد بصری رجعت را زمینی ندانسته و گفته است:
«الرَّجْعَةُ عَالَمُ آخَرَ مُخْتَلَفٌ عَنْ هَذَا الْعَالَمَ الْجُسْمَانِیُّ وَ تکون فِی السَّمَاءِ الْأَوَّلِیِّ»(22)؛ (رجعت در عالمی غیر از عالم جسمانی و دنیوی بوده و در آسمان اول محقق خواهد شد).
در پاسخ به احمد بصری گفته می شود:
اولا وقوع رجعت در آسمان، چه خصوصیتی برای شیعیان دارد که پیرامون آن، صدها روایت از حضرات معصومین(علیهم السلام) صادر شده است. بر اساس روایات، خداوند متعال دین خود را روز رجعت برای همگان آشکار و علنی خواهد کرد، بنابراین باید رجعت امری زمینی بوده باشد تا خداوند در آن روز دین خود را بر مردم زمین علنی کند. چنانچه از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است:
«عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» قَالَ: لِیُظْهِرَهُ اللَّهُ فِی الرَّجْعَةِ»(23)؛ (امام(علیه السلام) در باره این آیه که؛ تا دین خود را بر همگان ظاهر کند و لو اینکه مشرکون ناراحت شوند، فرمود: خداوند در روز رجعت دین خود را ظاهر می کند).
ثانیا روایات متعددی صادر شده است که رجعت را زمینی و دنیوی دانسته و به آن تصریح کرده است که به چند روایت اشاره می شود:
روایت اول:
«أَوَّلُ مَنْ تَنْشَقُّ الْأَرْضُ عَنْهُ وَ یَرْجِعُ إِلَى الدُّنْیَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ(علیه السلام) وَ إِنَّ الرَّجْعَةَ لَیْسَتْ بِعَامَّةٍ بَلْ هِیَ خَاصَّةٌ، لَا یَرْجِعُ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الشِّرْکَ مَحْضاً»(24)؛ (امام صادق(علیه السلام) فرمود: اوّل کسى که از قبر بیرون آید و بدنیا برگردد حسین بن على(علیه السلام) است، و رجعت عمومى نیست، مختص مؤمن خالص و مشرک خالص است).
روایت دوم:
«الْعَجَبُ کُلُّ الْعَجَبِ بَیْنَ جُمَادَى وَ رَجَبٍ فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ مَا هَذَا الْعَجَبُ الَّذِی لَا تَزَالُ تَعْجَبُ مِنْهُ فَقَالَ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ وَ أَیُّ عَجَبٍ أَعْجَبُ مِنْ أَمْوَاتٍ یَضْرِبُونَ کُلَّ عَدُوٍّ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَهْلِ بَیْتِهِ»(25)؛ (امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمود: تمامی تعجب ها در بین جمادی و رجب است. مردی بلند شد و عرض کرد: یا امیرالمؤمنین این چه شگفتی است؟ امام فرمود: کدام شگفتی از این عجیبتر است که اصحاب قبور در مابین جمادی و رجب زنده می شوند و با دشمنان خدا و رسول خداو ائمه اهل بیت(علیهم السلام) جنگ می کنند).
روایت سوم:
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ دَخَلْتُ مَعَ أَبِی عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) فَجَرَى بَیْنَهُمَا حَدِیثٌ فَقَالَ أَبِی لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا تَقُولُ فِی الْکَرَّةِ قَالَ أَقُولُ فِیهَا مَا قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ذَلِکَ أَنَّ تَفْسِیرَهَا صَارَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ قَبْلَ أَنْ یَأْتِیَ هَذَا الْحَرْفُ بِخَمْسٍ وَ عِشْرِینَ لَیْلَةً قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ «تِلْکَ إِذاً کَرَّةٌ خاسِرَةٌ» إِذَا رَجَعُوا إِلَى الدُّنْیَا وَ لَمْ یَقْضُوا ذُحُولَهُمْ فَقَالَ لَهُ أَبِی یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ «فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ»أَیَّ شَیْءٍ أَرَادَ بِهَذَا فَقَالَ إِذَا انْتَقَمَ مِنْهُمْ وَ بَاتَتْ بَقِیَّةُ الْأَرْوَاحِ سَاهِرَةً لَا تَنَامُ وَ لَا تَمُوتُ»(26)؛ (از محمد بن عبدالله نقل شده است: همراه پدرم بر حضرت صادق(علیه السلام) وارد شدیم، میان آن حضرت و پدرم سخنی گذشت، سپس پدرم به حضرت عرض کرد: درباره رجعت چه می فرمایید؟ امام فرمود: در این باره همان را میگویم که خداوند فرمود: این بازگشت زیان بخشی است، تفسیر این آیه بیست و پنج شب قبل از رسیدن آن به پیامبر(صل الله علیه و آله) رسید. و این هنگامی است که مردم به دنیا برمیگردند و خونخواهی آنها تمام می شود، پدرم عرض کرد: این که خداوند در قرآن میفرماید: «فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ» مقصود چیست؟ فرمود: وقتی از ستمگران انتقام گرفته شد و سپس مُردند، ارواح آنها بیدار است نه می خوابد و نه می میرد).
نتیجه اینکه؛ رجعت در همین زمین خاکی و دنیوی محقق خواهد شد و چنانچه غیر از این باشد اثری بر آن مترتب نشده و ثمرهای نخواهد داشت.
حکومت ائمه رجعت(علیه السلام)
پس از اثبات این مسأله که رجعت ائمه معصومین(علیهم السلام) بلافاصله پس از امام دوازدهم(علیه السلام) بوده و اولین رجعت کننده پس از ایشان، امام حسین بن علی(علیه السلام) خواهد بود، نوبت به آن میرسد تا حکومت آن معصومین(علیه السلام) در زمان رجعت به اثبات برسد.
در روایات متعددی از ائمه(علیهم السلام) به حکومت جهانی آنان در عصر رجعت اشاره شده و ایشان را در آن زمان صاحب الامر و صاحب حکم دانستهاند. همین مسأله، امر و حکم هر شخصی غیر از ایشان را نفی کرده و آن را در وجود ائمه رجعت(علیهم السلام) منحصر می نماید. لازم به ذکر است که فلسفه رجعت ائمه(علیهم السلام) نیز در همین تشکیل حکومت عدل الهی جمع شده و هیچ دلیل دیگری غیر از آن برای مسأله رجعت متصور نیست. لذا در صورتی که ائمه رجعت فاقد حکومت و خلافت بدانیم، نقض غرض خواهد شد. چنانچه روایات متعددی از این واقعیت پرده برداشته که به چند مورد اشاره می شود:
روایت اول:
«فَأَنَا...مُصَدِّقٌ بِرَجْعَتِکُمْ، مُنْتَظِرٌ لِأَمْرِکُمْ، مُرْتَقِبٌ لِدَوْلَتِکُمْ... یُحْشَرُ فِی زُمْرَتِکُمْ، وَ یَکُرُّ فِی رَجْعَتِکُمْ، وَ یُمَلَّکُ فِی دَوْلَتِکُمْ، وَ یُشَرَّفُ فِی عَافِیَتِکُمْ، وَ یُمَکَّنُ فِی أَیَّامِکُمْ، وَ تَقَرُّ عَیْنُهُ غَداً بِرُؤْیَتِکُمْ وَ مَکَّنَنِی فِی دَوْلَتِکُمْ، وَ أَحْیَانِی فِی رَجْعَتِکُمْ، وَ مَلَّکَنِی فِی أَیَّامِکُمْ»(27)؛ (موسی بن عبدالله نخعی از امام هادی(علیه السلام) نقل می کند. به ایشان عرض کردم در هنگام زیارت هر کدام از شما چه بگویم؟ لذا زیارت نامه را تماما فرمود و در اثناء آن به رجعت اشاره کرد و از آن جمله فرمود: پس من رجعتتان را تصدیق می کنم و چشم به راه امر شما هستم، در انتظار حکومت شما به سر مىبرم... مرا از کسانی قرار بده که در گروه شما محشور مى شوند، و در زمان رجعتتان دوباره به دنیا باز مى گردد، و در دولت شما به فرمانروایى میرسند و در دوران سلامت کامل شما مفتخر مى گردند، و در روزگار شما اقتدار مى یابند).
روایت دوم:
«وَ اللَّهِ لَیَمْلِکَنَّ رَجُلٌ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ بَعْدَ مَوْتِهِ ثَلَاثَ مِائَةِ سَنَةٍ وَ یَزْدَادُ تِسْعاً قَالَ فَقُلْتُ فَمَتَى یَکُونُ ذَلِکَ قَالَ فَقَالَ بَعْدَ مَوْتِ الْقَائِمِ... فَإِذَا اشْتَدَّ الْبَلَاءُ عَلَیْهِ وَ قُتِلَ الْمُنْتَصِرُ خَرَجَ السَّفَّاحُ إِلَى الدُّنْیَا غَضَباً لِلْمُنْتَصِرِ فَیَقْتُلُ کُلَّ عَدُوٍّ لَنَا وَ هَلْ تَدْرِی مَنِ الْمُنْتَصِرُ وَ مَنِ السَّفَّاحُ یَا جَابِرُ الْمُنْتَصِرُ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ وَ السَّفَّاحُ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ(علیه السلام)»(28)؛ (از جابر بن یزید جعفی روایت شده است: از امام باقر(علیه السلام) شنیدم که فرمود: به خدا قسم مردی از ما اهل بیت(علیهم السلام) بعد از مرگش، سیصد و نه سال حکومت می کند. عرض کردم این چه زمانی خواهد بود؟ فرمود بعد از وفات قائم(علیه السلام). وقتی گرفتاری بر وی شدت گرفت و امام منتصر کشته شد، امام سفاح در حالی به دنیا باز می گردد که از شهادت امام منتصر غضبناک است. پس تمام دشمنان ستمگر را می کشد و تمام زمین را مالک می شود و خداوند کار او را اصلاح میکند و او سیصد و نه سال حکومت می کند. آنگاه امام(علیه السلام) فرمود: ای جابر! آیا میدانی امام منتصر و سفاح کیست؟ منتصر حسین(علیه السلام) و سفاح امیرالمؤمنین(علیه السلام) است).
روایت سوم:
«سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ «إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً»فَقَالَ: الْأَنْبِیَاءُ: رَسُولُ اللَّهِ ص وَ إِبْرَاهِیمُ وَ إِسْمَاعِیلُ وَ ذُرِّیَّتُهُ، وَ الْمُلُوکُ: الْأَئِمَّةُ(علیه السلام) قَالَ: فَقُلْتُ: وَ أَیَ مُلْکٍ أُعْطِیتُمْ؟ قَالَ: مُلْکَ الْجَنَّةِ وَ مُلْکَ الْکَرَّةِ»(29)؛ (محمد بن سلیمان دیلمی از زبان پدرش نقل میکند که از امام صادق(علیه السلام) تفسیر این آیه را پرسیدم: «شما را پیغمبران و پادشاهان قرار دادیم»، حضرت فرمود: مقصود از انبیاء پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) و ابراهیم و اسماعیل(علیه السلام) و ذریه ایشان است و منظور از پادشاهان ائمه(علیهم السلام) هستند. عرض کردم: خداوند چه سلطنتی به شما عطا فرموده؟ فرمود: سلطنتی در بهشت و سلطنتی در هنگام رجعت).
با وجود روایاتی که حاکی از حکومت ائمه رجعت هستند، تشکیل حکومت افرادی با عنوان مهدیین، آنهم با وجود ائمه معصومین(علیهم السلام) که دلیل رجعتشان تشکیل حکومت و خلافت عدل الهی است، بی معنی بوده و این تضادی غیر قابل حل خواهد بود. مگر اینکه قائل به آن باشیم که مهدیین (بر فرض صحت و قبول مهدیین) از حُکام و والیانی هستند که توسط ائمه رجعت(علیهم السلام) به ولایت های دور و نزدیک منصوب خواهند شد که آنهم مساله ای غیر از خلافت مهدیین است.
مقالات مرتبط:
جریـان شناسی فتنه احمدالحسن البصری(نقد جریان دروغین مدعی وصایت و یمانی گری)
تأویل و تفسیر دروغین احمد الحسن از قانون شناخت حجّت های الهی
تمسّک مدعی وصایت «احمد الحسن» به حدیث وصیت نبوی (بررسی حدیث وصیت مذکور در الغیبه طوسی)
«احمد» در حدیث موسوم به وصیت (نقد ادعای دروغ احمد البصری)
تطبیق یمانی با احمد بصری مدعی یمانی گری! آیا احمد الحسن همان یمانی است؟
عدد اوصیاء پیامبر(ص) و فریبکاری احمد الحسن
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.