معراج از نظر «علوم» / چگونه پیامبر(ص) بر این موانع پیروز گردید؟
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ مجله مکتب اسلام، خرداد 1345، سال هفتم، شماره 8.
معراج از نظر «علوم» / چگونه پیامبر(ص) بر این موانع پیروز گردید؟
تاکنون در مورد مسئلۀ پرگفتگوی «معراج» این مطالب را دانستهایم:
1. قرآن و اخبار در این باره چه میگویند؟
2. نظر دانشمندان اسلام (اعم از شیعه و سنی) در این مورد چیست؟
3. موانع گوناگونی که از نظر علم امروز بر سر راه مسافرتهای فضایی وجود دارد کدام است؟
در این مقاله و مقاله آینده آخرین قسمتهای مربوط به این مسأله را مطالعه خواهید فرمود.
یک منطق کودکانه!
می گفت: یک روز در سر کلاس درس معلم مرا صدا زد و گفت: یک پای خود را از زمین بردار! من بلافاصله یک پای خود را بلند کردم. گفت: حالا پای دیگر خود را هم بردار! گفتم: چگونه این کار ممکن است؟ ... به زمین میخورم! گفت: پس چطور میگوئی خدا پیامبرش را به معراج برده است؟!
این همان منطق کودکانهای است که میگویند یک روز معلمی در برابر شاگردش به کار برده بود. این موضوع چه ساختگی باشد و چه حقیقت داشته باشد برای ما تفاوتی ندارد؛ هرچه هست حکایت از یک نوع منطق نادرستی میکند که در اذهان کسانی که اطلاعات علمی و مذهبی آنها محدود و ناچیز است خودنمائی دارد، چه آن را به زبان بیاورند و چه نیاورند. برای رفع اینگونه اشتباهات، و هم برای تکمیل بحثهای گذشته در مورد مسئله معراج توجه به دو نکته اساسی لازم است:
1. آیا معراج عقلا ممکن است؟
یک روز درباره امکان سفر به آسمانها تردید میشد و این تردید گاهی از ناحیه فلاسفه اظهار میشد که به پیروی از هیئت «بطلمیوس» افلاک نه گانه را چنان فشرده، و مانند پوست پیاز روی هم چیده میدانستند که عبور از آن امکان نداشت، و خرق و التيام (شکافته شدن و به هم آمدن) افلاک را طبق استدلال مخصوصی محال عقلی میپنداشتند و به این دلیل سفر انسان را به فضا امر محالی میدانستند! ولی امروز دیگر آن ایراد بی مورد است؛ دیگر آن افلاک خیالی نمیتوانند بشر را از چنان سفری بازدارن. يعنی اصولا چنان افلاکی وجود خارجی ندارد که عبور از آن محال و موجب خرق و التیام باشد. اقمار مصنوعی و سفینههای فضایی از «ماه» و «عطارد» گذشته و در ستاره «زهره» فرود آمده اند، و به این ترتیب سه فلک (فلک قمر، فلک عطارد، فلک زهره) از افلاک نه گانه را پشت سر گذارده اند، بدون اینکه به کوچکترین مانعی از این نظر برخورد کرده باشند. و گاهی در امکان این سفر از ناحیه دانشمندان علوم طبیعی تردید میشد. در آن روز که موانع گوناگونی از قبیل جاذبه، فقدان هوا، پرتوهای مرگبار و امثال آن، در راه سفرهای فضائی خودنمایی میکرد و تا آن زمان راه پیروزی بر این موانع به دست نیامده بود. ولی خوشبختانه امروز تمام این مشکلات نیز از طرق صحیح علمی حل شده است.
«زره جاذبه» با موشکهای سریع السیر و سرسام آوری که سرعت آنها در «ثانیه» بالغ بر 11.2 کیلومتر است شکافته شده. فقدان هوا با ذخیره کردن اکسیژن لازم جبران گردیده. از پرتوهای مرگبار و همچنین سرما و گرمای کشنده با لباسهای مخصوص یا ساختمان جدار ناو فضاپیما جلوگیری بعمل آمده. مسئله بی وزنی با تمرین و ممارست فضانوردان عادی شده و سایر موانع را نیز به همین ترتیب پشت سر گذاشته اند. و به این طريق سفرهای فضائی جنبه عملی به خود گرفته؛ و این نخستین شرط «معجزه» است که باید «محال عقلی» نباشد، زیرا «اعجاز» هرگز به یک امر محال عقلی تعلق نخواهد گرفت.
2. آیا پیامبر(صلی الله علیه و آله) این وسائل امروز را در اختیار داشت؟
میدانیم خواهید گفت: اگر امروز فضانوردان به مسافرتهای فضایی میروند وسائل مخصوصی در اختیار دارند؛ آیا پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) در آن سیر عجیب و دامنه دار آسمانی خود چنین وسائلی را در اختیار داشت؟! در پاسخ این سؤال باید گفت: نه؟ پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) هرگز با موشکها و ناو فضاپیما به معراج نرفت، بلکه او به اتکاء یک نیروی بالاتر، یک نیروی مافوق نیروهای انسانی، به اتکاء نیروی خداوند، همان خداوندی که به انسان (این موجود کوچک در برابر دستگاه با عظمت هستی) آن همه قدرت داد که با فکر خلاق خود بر تمام موانع فضائی پیروز گردد، آری پیامبر(صلی الله علیه و آله) به اتکاء قدرت خدا این راه پرخطر را پیمود و بر آن موانع پیروز شد.
آیا هیچ فرد خداپرستی که ایمان به قدرت لایزال و بی پایان خداوند دارد (روی سخن در این بحث با خداپرستان است) میتواند انکار کند که خداوند قدرت دارد وسائلی بسیار مجهز تروکاملتر، و نیروی مرموزی که از فكر محدود ما بیرون است در اختیار پیامبرش بگذارد تا بتواند در آسمانها سیر کند و عجائب و شگفتیهای جهان بالا را ببیند؟! آیا ممکن است قدرت انسان را برای چنان کاری قبول کنیم و قدرت خداوند را در این مسئله انکار نمائيم؟!
باز این سؤال پیش میآید که اگر بنا هست این سفر فضائی پیامبر(صلی الله علیه و آله) از طریق اعجاز حل شود آن بحثهای گذشته درباره امکان معراج برای چه بود؟ به عقیده ما پاسخ این سؤال خیلی روشن است؛ ما نمیخواهیم با آن توضیحات جنبه «اعجاز» معراج را نادیده بگیریم، معراج پیامبر در هر صورت یک امر خارق العاده و مافوق نیروی بشر عادی است که بدون استمداد از قدرت بی پایان خداوند امکان پذیر نیست. بكله ما میخواستیم با بیانات گذشته دوچیز را ثابت کنیم:
نخست اینکه یک سفر فضائی برای انسان امر محال عقلی نیست که اعجاز به أن تعلق نگیرد و از دایره اعجاز بیرون باشد. دوم اینکه: انسان با پیشرفت علم و دانش خود توانسته است بر مشکلاتی که در راه این سفر پرخطر است از طرق عادی پیروز گردد و به این ترتیب از جنبه غیرعادی بودن آن در افکار کاسته شده و به اصطلاح «استبعاد» آن کم شده است. با این حال قبول چنین مسافرت فضائی برای پیامبر(صلی الله علیه وآله) از طریق اعجاز چندان عجیب به نظر نخواهد رسید.
ادامه دارد ...
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.