پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

تقسیم ارث اگر وارث فقط یک نفر از یک گروه باشد [کلیات ارث ]

پرسش : اگر وارث فقط یک نفر باشد ارث چگونه تقسیم می‌شود؟
پاسخ : اگر میت همسر داشته باشد ابتدا باید سهم‌الارث همسر را بپردازند و بقیه را به آن شخص بدهند و اگر همسر ندارد و ورثه او فقط یک نفر از یک گروه باشد در این صورت تمام مال به او می‌رسد؛ لازم به ذکر است تا وقتی یک نفر از یک گروه وجود داشته باشد گروه بعدی ارث نمی‌رسد.

کسانی که حق قصاص را به ارث می‌برند [کلیات ارث ]

پرسش : آیا طبقه دوّم و سوّم ارث، حقّ قصاص دارند؟
پاسخ : تمام کسانى که از مال ارث می‌برند حقّ قصاص دارند مگر زوج و زوجه که حقّ قصاص ندارند ولى در دیه سهیم‌اند.

علق ثلث به ورثه در صورت نبود وصیت [کلیات ارث ]

پرسش : آیا صحیح است که یک‌سوم مال متوفی متعلق به متوفی است و باید برای او خرج کرد؟ (حتی اگر مخارج کفن‌ودفن کمتر از یک‌سوم باشد)آیا می‌بایست مابقی تا یک‌سوم را برای او خیرات کرد؟ یا اگر در مال ورثه داخل شود حرام است؟
پاسخ : چنین مطلبی صحیح نیست بلکه هر شخص حق دارد تا یک‌سوم اموالش را برای خود وصیت کند. اگر در این مورد وصیت نکرده آن مال متعلق به ورثه است.

سهم‌الارث شخصی که مرگ مغزی شده [کلیات ارث ]

پرسش : آیا به کسی که مرگ مغزی شده ولی هنوز به کمک دستگاه به زندگی‌اش ادامه می‌دهد ارث تعلق می‌گیرد؟ در این هنگام با او چه معامله‌ای می‌شود؟
پاسخ : احتیاط آن است که سایر ورثه سهم او را جدا کنند و با وارثینش بعد از پایان حیاتش مصالحه کنند.

عوامل ارث [کلیات ارث ]

پرسش : چه عواملی باعث می‌شود که دو نفر از هم ارث ببرند؟
پاسخ : 1. نسب (ارتباط خویشاوندی) 2. سبب (زوجیت، ضمان جریره، ولاء امامت)

تکلیف اموال میت اگر متوفی ورثه‌ای نداشته باشد [کلیات ارث ]

پرسش : اگر میت هیچ ورثه‌ای نداشته باشد، اموالش به چه کسی می‌رسد؟
پاسخ : ارث او به امام (علیه‌السلام) یا جانشین او می‌رسد که در زمان ما باید به حاکم شرع (مجتهد یا مرجع تقلید) داده شود.

نحوه تقسیم درختان موجود در زمین ارثی [کلیات ارث ]

پرسش : آیا درختی که در زمین ارثی قرار دارد متعلق به همه است یا همان وارث که زمین به اسمش افتاده؟
پاسخ : درخت به‌صورت جداگانه محاسبه و تقسیم می‌شود مگر اینکه همه ورثه کبیر باشند و توافق به تقسیم به این شکل کرده باشند.

تکلیف گنجی که در زمین مورثی بعد از تقسیم آن پیداشده [کلیات ارث ]

پرسش : اگر در زمین مشاعی مانند زمین ارث بعد از تقسیم، در سهم یکی از شرکا گنج پیدا شود گنج متعلق به مالک همان زمین است یا متعلق به همه؟ اگر احتمال داشته باشد که پدر یا پدربزرگ آن را پنهان کرده‌اند و یا از وجود آن مطلع بوده‌اند چطور؟
پاسخ : درصورتی‌که ثابت شود که پدر یا پدربزرگ آن را پنهان کرده‌اند بین ورثه مطابق قانون ارث تقسیم می‌شود و الا به صاحب زمین می‌رسد؛ البته گنج مهم باید مطابق قوانین عمل شود.

تقسیم ارث اگر وارث متوفی فقط همسرش باشد [کلیات ارث ]

پرسش : اگر تنها ورثه میت همسرش باشد اموالش به چه کسی می‌رسد؟
پاسخ : هرگاه زوج یا زوجه از دنیا برود و وارث دیگرى نباشد، اگر زوجه از دنیا برود تمام مال از آنِ زوج است و اگر زوج از دنیا برود، یک‌چهارم مال از آنِ زوجه و بقیّه به امام (علیه‌السلام) تعلّق مى‌گیرد؛ و در زمان ما باید به دست حاکم شرع برسانند؛ و اگر واقعاً آن زن نیازمند باشد، حاکم شرع مى‌تواند همه یا قسمتى از آن را به او بازگرداند.

توافق در نحوه تقسیم ارث بین وراث [کلیات ارث ]

پرسش : آیا درصورتی‌که وارثان توافق کنند، می‌توانند خلاف سهام ارث عمل نمایند؟
پاسخ : چنانچه ورثه صغیری بین آنها نباشد تقسیمی که با توافق همه افراد ذی‌نفع صورت گرفته را نمی‌توان بر هم زد، مگر با جلب رضایت همه آنان

ترقی قیمت مالی که به‌عنوان ثلث تعیین‌شده [کلیات ارث ]

پرسش : اگر ثلث را به‌عین وصیت كند مثلاً بگويد «فلان منزلم بابت ثلث هزينه شود» درحالی‌که هنگام فوت اين ملك به‌اندازه ثلث يا كمتر بوده، امّا بعد از مدّتى قيمت آن ترقّى كرد و از ثلث بيشتر شد چه حكمى دارد؟
پاسخ : در اينجا بايد همان عين را صرف وصیت كرد و ترقى آن مشكلى ايجاد نمى‏كند، مثل آن‌که سهم ارث يكى از ورثه بعد از تقسيم رشد و ترقى بيشترى كند، مال را از نو تقسيم نمى‏كنند. ملاك، ارزش آن در زمان فوت است.

محروم كردن فرزند معتاد از ارث [کلیات ارث ]

پرسش : يكى از فرزندانم، كه متأسفانه معتاد است، داراى عيال و دو فرزند ذكور كبير است كه همه آنها بحمدالله سالم هستند. با توجّه به اینکه يقين دارم پس از مرگم اموالى كه از من به ارث می‌برد را حیف‌ومیل خواهد كرد، آيا اجازه دارم سهم‌الارث ايشان را بنام دو فرزندش كنم تا در آينده و بعد از مرگ من با مشكل مالى مواج نگردند؟
پاسخ : هرگونه بخششى به افراد در حال حيات به‌شرط اینکه تحويل طرف داده شود صحيح است؛ ولى آن فرد معتاد را نمى‌توان از ارث محروم كرد. مگر اینکه چيزى هم به خود او ببخشيد هرچند كم باشد و شرط كنيد كه از سهم‌الارث خود استفاده نكند و او هم اين شرط را بپذيرد.

مالکانه بودن ید ورثه در صورت تقسیم اموال [کلیات ارث ]

پرسش : آیا ید متصرّفین (ورثه) بعد از صدور حکم موت و تقسیم ترکه بین آنها امانى است یا ضمانى؟
پاسخ : در صورت تقسیم اموال ید آنها ید مالکانه است.

ارث فرزندخوانده [کلیات ارث ]

پرسش : می‌دانیم که فرزندخواندگان ارث نمی‌برند. حال اگر زن و مردى که کودکى را به فرزندى قبول کرده‌اند، فرزندى از خود نداشته باشند، آیا بازهم فرزندخوانده ارث نمی‌برد؟
پاسخ : فرزندخوانده احکام فرزند را ندارد و در هیچ حالت ارث نمی‌برد ولى مرد و زنى که او را به فرزندى پذیرفته‌اند می‌توانند وصیت کنند که مقدارى از اموال آنها (حداکثر تا ثلث) را به فرزندخوانده خویش بدهند و یا در حال حیات و صحت و سلامت، بخشى از اموال خود را به او واگذار کنند و می‌توانند حقّ فسخ را براى خود مادام الحیاة محفوظ دارند.

مانع نبودن وصیت میت نسبت به برخی وراث از سهم بردن آنان از ماترک [کلیات ارث ]

پرسش : شخصى از محل ثلث اموال خويش براى برخى از ورثه‌اش وصیت كرده است، آيا اين وصیت مانع از سهم‌الارث آنها می‌شود؟
پاسخ : وصیت ميّت در ثلث اموالش براى برخى از ورثه، مانع سهم‌الارث آنها نمى‌شود؛ مگر اینکه آن را مشروط به عدم اخذ سهم‌الارث كرده باشد و موصی‌له پذيرفته باشد.

نحوه‌ی ارث بردن خنثی [کلیات ارث ]

پرسش : چنانچه یکی از ورثه فرد خنثی باشد، چگونه ارث می‌برد؟
پاسخ : در فرض سؤال بنا بر جنس غالب او عمل می‌شود، بنابراین اگر جنس غالب او مرد است ارث مرد را می‌برد و اگر جنس غالب او زن است، ارث زن را می‌برد.

عدم کسر مخارج ازدواج فرزندان از اصل مال میت [کلیات ارث ]

پرسش : شوهرم مدّت دوازده سال مریض بود و امسال از دنیا رفت، شش پسر و سه دختر دارم، براى سه تن از پسرها و یکى از دخترها تشکیل خانواده داده و مخارج زیادى را برایشان متحمل شده‌ام و هم‌اکنون سه پسر و دو دختر دیگر در منزل هستند. آیا می‌توانم مخارج ازدواج آنها را از اموال به‌جامانده از شوهرم استفاده کنم؟بجامانده از شوهرم استفاده کنم؟
پاسخ : هزینه‌های ازدواج بچه‌هایی که ازدواج‌نکرده‌اند از سهم‌الارث خودشان خواهد بود مگر اینکه دیگران رضایت دهند که از تمام مال الارث خارج شود.

تعریف کلاله [کلیات ارث ]

پرسش : کلاله به چه کسی گفته می‌شود؟
پاسخ : در اصطلاح فقه، کلاله برادر و خواهر متوفی است، خواه پدری تنها، یا مادری تنها، یا پدری و مادری که روی‌هم کلالات ثلاث خوانده می‌شوند. برادر و خواهر پدری را «کلاله ابی»، برادر و خواهر مادری را «کلاله امّی» و برادر و خواهر پدر و مادری را «کلاله ابوینی» گویند.

نحوه‌ی ارث بردن خنثای مشکله [کلیات ارث ]

پرسش : چنانچه یکی از ورثه خنثای مشکله باشد، چگونه ارث می‌برد؟
پاسخ : ارث او نصف میان ارث مرد و زن است

کسانی که از طریق سبب ارث می‌برند [کلیات ارث ]

پرسش : چه کسانی از طریق سبب ارث می‌برند؟
پاسخ : سبب بر دو گونه است: زوجیت دائم، ولاء؛ که شامل «ولاء عتق» و «ولاء ضمان جریره» و «ولاء امامت» است. (که البته ولاء عتق در زمان حاضر موضوعیت ندارد)

وصیت به نحوه تقسیم ارث قبل از فوت [کلیات ارث ]

پرسش : آیا وصیت به تقسیم ارث قبل از فوت جایز است؟ مثل‌اینکه زید وصیت کند که پس از فوتش، فلان باغش مال فلان پسرش و فلان خانه‌اش مال فلان دخترش باشد. آیا چنین وصیتی نافذ است؟
پاسخ : چنین وصیتی باطل است.

ضمان جریره در عصر حاضر [کلیات ارث ]

پرسش : با توجّه به نظر برخى از حقوقدانان در مورد شخصى بودن جرایم و جنایت‌ها و با عنایت به وضع کنونى جوامع، یعنى عدم تمایل اقارب نسبى به پرداخت دیه خطاى محض، بحث عاقله و ضمان جریره سالبه‌به انتفاء موضوع است. آیا صورت‌های دیگرى از ضمان جریره، با توجّه به نیازهاى کنونى جامعه قابل تصوّر است؟
پاسخ : بیمه حوادث بی‌شباهت به‌نوعی ضمان جریره نیست بنابراین نمی‌توان گفت که در دنیاى امروز ضمان جریره وجود ندارد ولى بیمه‌گر ارث نمی‌برد. چون در مقابل ضمان جریره، عوضى می‌گیرد.

گروه ارثی که ضامن جریره در آن قرار می‌گیرد [کلیات ارث ]

پرسش : ضامن جریره در کدام‌یک از طبقات ارث قرار می‌گیرد؟
پاسخ : ضامن جریره در ردیف متأخّر از طبقات سه‌گانه ارث است.

اولویت گروه‌های ارث نسبت به همدیگر [کلیات ارث ]

پرسش : آیا با بودن افراد یک گروه، افراد گروه بعدی هم ممکن است ارث ببرند؟
پاسخ : تا یک نفر از گروه اول موجود باشند هیچ‌کدام از گروه دوم ارث نمی‌برد و همین‌طور است در مورد گروه دوم نسبت به گروه سوم.

رعایت ترتیب طبقات ارث حتی اگر وارث در یک طبقه از بستگان مادری فقط باشد [کلیات ارث ]

پرسش : با توجه به مسئله 2352 رساله تا یک نفر از گروه دوم موجود باشد افراد گروه سوم ارث نمی‌برند. حال سؤال اینجاست آیا اگر این نفر فقط مادری باشد باز مانع ارث برای گروه سوم خواهد بود؟ مثلاً اگر وارث زید متوفى یک خواهرزاده مادرى باشد، از طرف دیگر سه تن از عموزادگان او در قید حیات‌اند، ارث زید چگونه تقسیم می‌شود؟
پاسخ : باوجود خواهرزاده به عموزاده‌ها ارثى نمی‌رسد و اگر وارث دیگرى نیست، باید تمام مال را به همان خواهرزاده داد.

اعمال حق شفعه در سهم‌الارث [کلیات ارث ]

پرسش : آیا وراث می‌توانند نسبت به هم از حق شفعه استفاده کنند؟
پاسخ : درصورتی‌که ورثه دو نفر بوده باشند و یکی از آن دو اقدام به فروش ملک مشترک کند وارث دیگر می‌تواند از حق شفعه با شرایطش استفاده کند.

تکلیف اموالی از میت که نزد دیگری امانت گذاشته [کلیات ارث ]

پرسش : اگر خانمی فوت شود درحالی‌که مقداری از مهریه او در قالب یک چک از شوهر نزدیک نفر به امانت سپرده‌شده است؛ آیا یکی از ورثه (مثلاً پدر) می‌تواند آن چک را گرفته و به شوهر برگرداند؟ شخص امانت‌دار چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ : وجه آن چک متعلق به همه ورثه است و هرکدام می‌توانند تنها حقّ خود را ببخشند. شخص امانت‌دار نمی‌تواند چک را در اختیار فرد خاصی بگذارد بلکه باید به همه ورثه خبر داده و چک را در اختیار آنها قرار دهد تا تکلیف آن را روشن کنند.

درخواست تقسیم مجدد ارث [کلیات ارث ]

پرسش : ما دو برادر هستیم و باغى از پدر به ما ارث رسیده است که نصف آن حقّ من بوده و نصف دیگرش حقّ برادرم است اکنون من قصد فروش حقّ خود را دارم، ابتدا به برادرم و سپس به همسایه بغل‌دستی خود نیز گفته‌ام و آنها از خریدن این ملک صرف‌نظر کرده‌اند. اکنون می‌خواهم به شخص دیگرى بفروشم ولى برادرم مانع می‌شود و می‌گوید: بیا دوباره زمین را تقسیم کنیم، درحالی‌که 25 سال از تقسیم اولیه که با رضایت انجام شده است می‌گذرد و علّت جلوگیرى ایشان این است درختى است که ریشه و تنه آن در ملک برادرم است امّا اکثر شاخه و برگ‌های آن در ملک من است و مانع از تابش نور خورشید بر زمین من است تکلیف ما چیست؟
پاسخ : در فرض سؤال شما می‌توانید زمین خود را بفروشید و چنانچه قبلاً تقسیم صورت گرفته، تقسیم مجدّد لازم نیست و اگر شاخ و برگ درخت زمین مجاور مزاحم زمین شماست می‌توانید از آن جلوگیرى کنید.
تعداد صفحات : 2