پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

شروط منافعی که مال را برای آن اجاره می‌دهند [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : منافعی که مال را برای آن اجاره می‌دهند چه شرایطی باید داشته باشد؟
پاسخ : منافعى كه مال را براى آن اجاره مى‏دهند چند شرط دارد: 1. حلال بودن، بنابراين اجاره دادن مغازه يا ماشين براى شراب‌فروشی يا حمل شراب باطل است. 2- پول دادن در مقابل چنان منفعتى در نظر مردم بيهوده نباشد. 3. اگر آن مال فايده‏هاى مختلفى دارد بايد معيّن كنند براى كدام فايده آن را اجاره مى‏دهند، مثلاً حيوانى كه به درد سوارى و باربرى هر دو مى‏خورد بايد معيّن كنند كه اجاره آن براى کدام‌یک از اين دو است و اگر هر دو در نظر باشد باز بايد روشن سازند. 4. بايد مدّت اجاره را نيز معيّن كنند.

دریافت اجرت بابت اجاره دادن رحم [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آيا مادر جانشين (زن پذيراى جنين) مستحق دريافت نفقه يا اجرت‌المثل تا زمان تولّد جنين، از صاحب نطفه و پدر جنين است؟ و آيا اين كار نوعى اجاره‏ اعضا (اجاره‏ رحم) تلقّى مى‏گردد؟ يا مشمول عقد ديگرى است؟
پاسخ : اين موضوع تابع قرارداد است و اگر قراردادى ندارند و جنبه رایگان نداشته حقّ اجرت‌المثل دارد و عمل مزبور نوعى اجاره است، نه اجاره اعضا؛ بلكه اجير شدن براى پرورش جنين.

اجاره دادن مالی را که اجاره کرده به مبلغ بیشتر [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا كسى كه خانه يا مغازه يا اتاقی را اجاره كرده و حق دارد به ديگرى واگذار كند، می‌تواند آن مال را به مبلغ بیشتر به دیگری اجاره دهد؟
پاسخ : نمی‌تواند به زيادتر از آن مبلغ اجاره دهد مگر اين‏كه كارى (مانند تعمير و سفيد كردن يا گذاردن قفسه و فرش) در آن انجام داده باشد تا مقدار اضافى در برابر آن قرار گيرد.

اجاره دادن اجیر به شخص دیگر [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا فردی که اجیرشده است را می‌توان در اجاره شخص دیگری قرار دارد؟
پاسخ : هرگاه كارگر يا كارمندى خود را در استخدام و اجاره ديگرى قرار دهد نمى‏تواند او را به استخدام و اجاره ديگرى درآورد، مگر اين‏كه ظاهر كلام يا عملش اين باشد كه مستأجر ازاین‌جهت آزاد است، در اين صورت چنانچه او را به زيادتر از آن مبلغ واگذار كند اشكال دارد ولى در غير خانه و مغازه و اجير اشكال ندارد.

روش صحیح اجاره طلا [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : در میان بعضی از مردم معمول است که طلا را اجاره می‌دهند. آیا این کار صحیح است؟
پاسخ : درصورتی‌که عين همان طلاها را بازنگرداند اجاره مفهوم ندارد. بنابراين، راه صحيح براى آنچه معمول است، آن است كه شخص خواهان اجاره، يك كيلو طلا از طلافروش به قيمت مثلاً یک‌میلیون و دويست هزار تومان در ذمّه خود خريدارى كند و طلا را تحويل بگيرد و بدهى در ذمّه اوست، سپس يك كيلو طلا به‌صورت تحويل يك سال (سلف) به طلافروش در مقابل یک‌میلیون ازآنچه در ذمّه اوست را بفروشد، كه در رأس سال يك كيلو طلا به او بدهد و دويست هزار تومان باقيمانده در ذمّه را نيز بپردازد.

شروط مالی که اجاره داده می‌شود [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : مالی که اجاره داده می‌شود چه شرایطی باید داشته باشد؟
پاسخ : مالى را كه اجاره مى‏دهند چند شرط دارد: 1. بايد معيّن باشد، بنابراين اگر بگويد: يكى از خانه‏ها يا يكى از اتومبیل‌های خود را اجاره مى‏دهم صحيح نيست. 2. مستأجر بايد آن را ببيند يا مالك اوصاف آن را کاملاً بيان كند. 3. تحويل آن ممكن باشد، پس اجاره دادن اسبى كه فرار كرده و مستأجر قادر برگرفتن آن نيست باطل است. 4. آن مال به‌واسطه استفاده كردن از بين نرود، بنابراين اجاره دادن نان و ميوه صحيح نيست. 5- استفاده‏اى كه مال را براى آن اجاره داده‏اند ممكن باشد، پس اجاره دادن زمين براى زراعت، درصورتی‌که قابل زراعت نباشد يا آب كافى نداشته باشد باطل است. 6- چيزى را كه اجاره مى‏دهد ملك او باشد، يا وكيل و ولى در اجاره آن باشد.

اجیر شدن زن برای شیر دادن [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا زن می‌تواند برای شیر دادن اجیر شود؟
پاسخ : زن مى‏تواند براى اين‏كه از شيرش استفاده كنند اجير شود و لازم نيست از شوهر خود اجازه بگيرد، ولى اگر به‌واسطه شير دادن حقّ شوهر از بين برود، بدون اجازه او جايز نيست.

افزایش اجاره‌بها نسبت افزایش بهره مستأجر از مورد اجاره [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : شخصى ده ساعت از آب چاه عميقى را یک‌ساله اجاره داده است. مالكين بعد از شش ماه، چاه ديگرى با عمق بيشتر كنار آن چاه حفر كرده و دستگاه موتور و پمپ را از چاه اوّل برداشته و روى چاه دوّم گذاشته‌اند. اكنون از چاه دوّم دو برابر چاه قبل آب خارج مى‌شود. آيا مستأجر در شش ماه دوّم كه از آب بيشترى استفاده كرده، بايد اجاره بيشترى بدهد؟
پاسخ : درصورتی‌که اين كار با توافق مستأجر صورت گرفته، بايد به نسبت افزايش آب، مال‌الاجاره نيز افزايش يابد.

اجاره درخت، باغ و مرتع [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : اجاره کردن درخت یا باغ یا مرتع براى استفاده از میوه یا علف آن درست است؟
پاسخ : صحیح است

تلف یا معیوب شدن مال مورد اجاره [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : چنانچه مال مورد اجاره تلف یا معیوب شود وظیفه چیست؟
پاسخ : اگر چيزى را كه اجاره كرده تلف شود، يا معيوب گردد چنانچه در نگهداری آن كوتاهى نكرده و در استفاده از آن زياده‏روى ننموده باشد ضامن نيست، مثلاً اگر پارچه‏اى كه به خيّاط داده دزد ببرد يا در آتش‏سوزى از بين برود، درصورتی‌که در حفظ آن كوتاهى نكرده باشد، مسئول نيست، ولى اگر براثر اشتباه يا هر علّت ديگر آن را با دست خود ضايع يا معيوب كرده باشد ضامن است، مگر اين‏كه عيب از خود جنس باشد، مثلاً جنس پارچه طورى است كه با اطو زدن خراب مى‏شود در اين صورت ضامن نيست.

خراب شدن مال مورد اجاره پیش از شروع اجاره [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : اگر مال مورد اجاره پیش از شروع اجاره خراب شود وظیفه چیست؟
پاسخ : هرگاه پيش از شروع مدّت اجاره ملك به‌طوری خراب شود كه قابل‌استفاده نباشد، يا قابل‌استفاده‏اى كه در قرارداد گفته‌اند، نباشد، اجاره باطل مى‏شود و پولى كه مستأجر به صاحب‌ملک داده به او برمى‏گردد، ولى اگر بعد از گذشتن مقدارى از مدّت كه در آن قابل‌استفاده بوده خراب شود، اجاره مدّتى كه باقى‏مانده است باطل مى‏شود.

خراب شدن قسمتی از مال مورد اجاره [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : چنانچه بخش مستقلی از مال مورد اجاره خراب شود چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر خانه‌ای را كه مثلاً دو اتاق دارد اجاره دهد و يك اتاق آن خراب شود، چنانچه فوراً آن را بسازد و هيچ مقدار از استفاده آن از بين نرود اجاره باطل نمى‏شود و مستأجر هم حقّ فسخ ندارد، ولى اگر ساختن آن به‌اندازه‌ای طول بكشد كه مقدارى از استفاده مستأجر از بين برود اجاره نسبت به آن اتاق باطل مى‏شود و در بقيّه نيز حقّ فسخ دارد.

فروش مال مورد اجاره [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا اگر مال مورد اجاره را به مستأجر یا شخص دیگر بفروشد اجاره به هم می‌خورد؟
پاسخ : هرگاه پيش از تمام شدن مدّت اجاره، ملك را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمى‏خورد و مستأجر بايد مال‌الاجاره را بپردازد، همچنين اگر به‏ ديگرى بفروشد باز اجاره به حال خود باقى است.

جواز تصرفات معمول و متعارف در ملک استیجاری [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا زدن میخ در خانه نیاز به مجوز صاحب‌خانه دارد؟
پاسخ : تصرفات جزئی که معمول و متعارف است نیازی به اجازه صاحب‌خانه ندارد.

عدم اطلاع خریدار از اجاره‌ای بودن مالی که خریداری کرده [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : اگر خریدار نمی‌دانسته مالی که خریداری کرده، در اجاره شخص دیگری است آیا اجازه فسخ دارد؟
پاسخ : اگر خريدار نمی‌دانسته كه آن ملك را اجاره‏ داده‌اند، يا گمان می‌کرده مدّت اجاره‏ كم است، پس از اطّلاع مى‏تواند معامله را فسخ كند.

عاریه دادن عین مورد اجاره [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا می‌توان مالی را که اجاره کرده عاریه بدهد؟
پاسخ : چيزى را كه منفعتش مال انسان است، مثلاً آن را اجاره‏ كرده، مى‏توان عاريه داد، به‌شرط اینکه حقّ واگذارى به ديگرى داشته باشد.

اجاره درختی که میزان ثمره آن مشخص نیست [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : اگر درختی را که هنوز مشخص نیست چه مقدار ثمره خواهد داد به‌عنوان سیاه خرید اجاره کند چه حکمی دارد؟
پاسخ : اجاره جایز نیست ولی خرید مانعی ندارد.

اجاره خانه به‌شرط نخواندن نماز و ترک امور مذهبی در آن [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : در کشور ما بعضی از افراد خانه‌ی و یا محل کار خود را اجاره می‌دهند، ولی راضی نیستند که در آنجا نماز خوانده شود و یا درس‌های دینی تدریس شود: الف در این صورت علی‌رغم نارضایتی صاحب‌خانه ‌یا صاحب محل کار خواندن نماز و یا تدریس درس‌های دینی در آن مکان چه حکمی دارد؟ اگر جایز نباشد تکلیف نسبت به گذشته چیست؟
پاسخ : این شرط نسبت به ادای نماز اشکال دارد و اثری ندارد اما در مورد سایر تصرفات باید طبق شرط عمل کنند و اگر خلاف شرط عمل کرده‌اند صاحب‌خانه را راضی نمایند.

شرط رفع مسئولیت در قبال تلف شدن مال مورد اجاره [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا مستأجر می‌تواند شرط نماید که هرگاه مال مورد اجاره با تعدّى و تفریط او تلف شود، مسئولیتی نداشته باشد؟
پاسخ : اشکالی ندارد.

استفاده از قسمت‌های مشترک منزلی که بخشی از آن اجاره‌شده [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : در طبقه دوّم منزلى یک اتاق اجاره کرده‌ایم، حیاط ما و صاحب‌خانه مشترک است، اوّل اینکه در نبود صاحب‌خانه، آیا ما می‌توانیم در حیاط بنشینیم؟ دوّم اینکه وقتى ما به مسافرت می‌رویم و صاحب‌خانه هم نیست، آیا می‌توانیم کلید منزل را به یکى از دوستان مطمئن بدهیم تا در اتاق ما باشد؟
پاسخ : در مورد سکونت شخص دیگرى در آنجا تابع قرارداد است و در مورداستفاده از حیاط اگر صاحب‌خانه راضى باشد، اشکالى ندارد.

اجاره مدارهای ماهواره‌ای [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : مدارهاى ماهواره‏اى در سازمانى معيّن به كشورها اختصاص مى‏يابد كه بعد از واگذارى آن كشور مى‏تواند ماهواره‏هاى خود- اعم از خودساخته، خريده، يا استيجارى- را در آن مدارها قرار دهد. حقّ استفاده يك كشور از اين مدارها به نحو مالکیت است يا حقّ انتفاع؟
پاسخ : اگر اين كار در عرف عقلا نوعى حقّ مالکیت محسوب شود، هرچند اين حق ناشى از توافق بین‌المللی باشد، خريدوفروش و اجاره‏ يا وقف آن جایز است.

عدم جواز اجاره دادن زمین متروکه مسجد [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آيا مى‏توان زيرزمين متروكه مسجدى كه هيچ استفاده‏اى از آن نمى‏شود را اجاره‏ داد و درآمد آن را صرف هزينه‏ هاى مسجد كرد؟
پاسخ : جایز نیست.

امانی بودن مال مورد اجاره در دست مستأجر [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا در مدّت اجاره، مورد اجاره در ید مستأجر امانت محسوب می‌شود؟ در این صورت، آیا می‌توان آن را پس از انقضاى مدّت اجاره تحت عنوان استرداد امانت مطالبه نمود؟
پاسخ : در این مدّت به‌منزله امانت است و بعد از پایان مدّت باید به مالک اصلى یا وکیل او بازگردانده شود.

اجاره دادن پروانه کسب به دیگری [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : آیا اجاره دادن پروانه کسب به شخص دیگری شرعاً حلال است یا حرام؟
پاسخ : اگر برخلاف قوانین نباشد مانعی ندارد.

اجاره کردن ملک غصبی [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : ملکی را شخصی غصب کرده و آن را بناکرده است می‌توان به‌عنوان مستأجر ملک را اجاره نمایم؟
پاسخ : چنانچه یقین به غصبی بودن ملک‌دارید نمی‌توانید آن را اجاره کنید.

اجاره کارت بنزین [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : من سهمیه بنزینم را به یکی از رفقایم داده‌ام و او هم مبلغی به‌عنوان قرض‌الحسنه به من داده و در ماه هم مبلغی به‌عنوان اجاره‌ای این عمل ازلحاظ شرعی صحیح است؟
پاسخ : این نوعی معامله است و شرط مبلغی به‌عنوان قرض‌الحسنه در ضمن آن مانعی ندارد.

دندانه نمودن گوسفند [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : در روستا معامله انجام می‌شود به نام دندانه نمودن گوسفند به‌این‌ترتیب که صاحب گوسفند، گوسفندان خود را به شخصی می‌دهد مثلاً 10 گوسفند خود را به شخصی می‌دهد به مدت یک سال یا دو سال یا بیشتر و سالانه به ازای هر گوسفند 30 هزار تومان از آن فرد می‌گیرد و در پایان هم اصل گوسفند خود را می‌طلبد و اگر تلف‌شده باشد باید به همان تعداد و کیفیت فرد مقابل صاحب گوسفند جایگزین نماید و ضمناً در این مدت نماات گوسفند به فرد مقابل تعلق می‌گیرد و چیزی شبیه اجاره دادن گوسفند است. آیا این معامله شرعی است؟
پاسخ : این کار اشکالی ندارد ولی درصورتی‌که گوسفندی بدون مسامحه و کوتاهی شخص اجاره کنند تلف شود، ضامن نیست.

استفاده از خانه‌ای که بشرط تجرد مستأجر اجاره‌شده [احکام مال مورد اجاره ]

پرسش : خانمى خانه‌اى اجاره كرده كه مجرّدى زندگى كند، ولى دراین‌بین ازدواج موقّت مى‌كند. آيا رفت‌وآمد و خوابيدن اين مرد بدون اطّلاع صاحب‌خانه مشكل ايجاد نمى‌كند؟
پاسخ : آرى اشكال دارد.
تعداد صفحات : 1