پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

تکلیف مساقات در صورت مرگ مالک يا باغدار [احکام مساقات ]

پرسش : اگر هر کدام از مالک یا باغدار فوت شود تکلیف قرار داد مساقات چیست؟
پاسخ : معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمى‏خورد و ورثه او به جاى‏ او هستند، امّا اگر كسى كه تربيت درخت ها به او واگذار شده بميرد در صورتى كه شرط كرده باشند خودش باغدارى كند معامله به هم مى‏خورد، ولى اگر چنين شرطى نكرده باشند ورثه او جانشين او مى‏شوند.

لزوم تعيين وظيفه هرکدام از طرفین در قرارداد مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : آیا لازم است که کارهایی که هرکدام از دو طرف قرارداد مساقات باید انجام دهند، از قبل مشخص بشود؟
پاسخ : بايد اعمالى را كه بر عهده هرکدام از دو طرف مى‏باشد قبلاً معيّن كنند، مانند تعمير قنات، يا موتور چاه و همچنين تهيّه كود و وسيله سم‌پاشی و غير این‌ها و اگر عرف و قاعده‏اى در محل باشد همان كافى است.

معنی مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : گفته می‌شود معامله‌ای به نام مساقات داریم، بفرمایید که این چه نوع معامله‌ای است؟
پاسخ : هرگاه كسى درختان ميوه خود را تا مدّت معيّنى به ديگرى واگذار كند كه در مقابل دريافت سهمى از ميوه، باغ او را آبيارى و رسيدگى نمايد اين معامله را «مساقات» گويند.

عدم جواز انتقال حق مغارسه به غیر و به ارث نرسیدن آن [احکام مساقات ]

پرسش : شخصی قطعه زمینی را در اختیار دیگری قرار می دهد تا در آن بطور نصفه کاری درختان زردآلو با دور آن درختان تبریزی بکارد، حال سوالات زیر مطرح می باشد: 1- آیا غارس می تواند بدون اجازه مالک عرصه و در واقع صاحب پنجاه درصد مغارسه حق و حقوق خود یعنی دیگر پنجاه درصد مغارسه را به غیر منتقل نماید؟ 2- با فوت هر دو طرف مغارسه و از بین رفتن کلیه درختان فوق الاشاره و تبدیل زمین به زباله دانی ، آیا در حال حاضر و پس از گذشت سال ها ، وراث غارس مرحوم اجازه دارند بدون اذن مالک فعلی عرصه زمین مورد نظر، نسبت به احیاء مغارسه و تجدید اعیان درختان مذکور در فوق اقدام نمایند؟
پاسخ : 1-بدون اجازه جایز نیست. -2آنها حقی برای این کار ندارند.

عدم صدق مساقات بر واگذارى زمين جهت کاشت درخت [احکام مساقات ]

پرسش : اگر زمين را به ديگرى واگذار كنند كه در آن درخت بكارد و آنچه عمل مى‏آيد مال هردو باشد، آیا این معامله صحیح است؟ و آیا این معامله را می‌توان مساقات نامید؟
پاسخ : در فرض سؤال، درصورتی‌که تمام جهات را روشن كنند معامله صحيح است، هرچند مساقات ناميده نمی‌شود.

اجاره درختی که مقدار ثمره آن مشخص نیست [احکام مساقات ]

پرسش : اجاره درختی که مقدار ثمره آن مشخص نیست چه حکمی دارد؟
پاسخ : اجاره جایز نیست ولی خرید مانعی ندارد.

محدوده اجرای مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : معامله مساقات در چه مواردی اجرا می‌شود؟
پاسخ : معامله مساقات علاوه بر درختان ميوه در مورد درختانى مانند درخت گل كه از گل آن براى گلاب‌گیری و مانند آن استفاده مى‏كنند و يا درختانى مثل درخت حنا و سدر كه از برگ آن‌ها بهره مى‏گيرند، يا بعضى از درختان كه از شيره و صمغ آن استفاده مى‏كنند صحيح است، ولى در مورد درختانى كه هیچ‌یک از این‌ها را ندارد مساقات صحيح نيست.

لزوم اجرای صیغه لفظی یا معاطاتی در مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : آیا برای اجرای مساقات باید صیغه‌ای خوانده شود؟
پاسخ : در معامله مساقات مى‏توانند صيغه بخوانند، همچنين اگر صاحب درخت به‌قصد مساقات آن را در اختیار كسى كه كار می‌کند بگذارد و او نيز به همين قصد تحويل گيرد بی‌آنکه صیغه‌ای بخواند، باز معامله صحيح است (ولى گفتگوى لازم براى مدّت و شرايط بايد قبلاً شده باشد).

شرایط مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : شرایط مساقات
پاسخ : مساقات چند شرط دارد: 1- مالك و باغدار بايد بالغ و عاقل باشند. 2- كسى آن‌ها را مجبور به اين كار نكرده باشد. 3- ممنوع از تصرّف در مال خود نباشند 4- مدّت مساقات بايد معلوم باشد و اگر ابتداى آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعى‏ قرار دهند كه حاصل آن سال به دست مى‏آيد صحيح است. 5- بايد سهم هرکدام به‌صورت نصف يا ثلث حاصل و مانند آن باشد، بنابراين اگر قرار بگذارند كه مثلاً یک‌تن از ميوه، مال صاحب باغ و بقيّه مال كسى است كه كار مى‏كند معامله باطل است. 6- بايد قرارداد معامله را پيش از ظاهر شدن ميوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن ميوه و پيش از رسيدن آن بگذارند چنانچه كارهايى مانند آبيارى و سم‌پاشی كه براى پرورش ميوه لازم است باقى‏مانده باشد مساقات صحيح است وگرنه اشكال دارد و اگر فقط احتياج به كارهايى مانند چيدن ميوه و نگهدارى آن باشد قرارداد آن‌ها صحيح است، ولى مساقات نيست.

مساقات در درختانى که نياز به آبيارى ندارند [احکام مساقات ]

پرسش : در مورد درختانی كه احتياج به آبيارى ندارند و از آب باران يا رطوبت زمين استفاده مى‏كنند، آیا معامله مساقات صحیح است؟
پاسخ : در فرض سؤال، اگر به كارهاى ديگرى مانند بیل زدن و كود دادن و سم‌پاشی كه موجب زیادشدن يا مرغوبيت ميوه مى‏شود احتياج داشته باشد معامله مساقات در آن صحيح است.

مساقات در مورد بوته خربزه و خيار [احکام مساقات ]

پرسش : آیا می‌توان در مورد بوته خربزه و خیار و مانند آن نیز مساقات انجام داد؟
پاسخ : در فرض سؤال، اگر قرارداد روشنى بگذارند و تعداد چيدن و سهم هرکدام را مشخص كنند صحيح است، هرچند مساقات ناميده نمى‏شود.

چگونگى فسخ قرارداد مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : چگونه می‌توان قرارداد مساقات را فسخ کرد؟
پاسخ : طرفين معامله مى‏توانند با رضايت يكديگر معامله مساقات را فسخ كنند و نيز اگر در ضمن قرارداد، حقّ فسخ براى هر دو يا براى يكى قرار داده باشند مى‏توانند معامله را به هم زنند و اگر در قرارداد مساقات شرطى ذكر كرده باشند و آن شرط عملى نشود و كسى كه شرط به نفع اوست نتواند طرف را وادار به انجام آن كند، مى‏تواند معامله را به هم زند.

حکم مساقات در صورت مرگ مالک يا باغدار [احکام مساقات ]

پرسش : اگر هرکدام از مالک یا باغدار فوت شود تکلیف قرارداد مساقات چیست؟
پاسخ : معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمى‏خورد و ورثه او به‌جای‏ او هستند، امّا اگر كسى كه تربيت درخت‌ها به او واگذارشده بميرد درصورتی‌که شرط كرده باشند خودش باغدارى كند معامله به هم مى‏خورد، ولى اگر چنين شرطى نكرده باشند ورثه او جانشين او مى‏شوند.

تعدد باغداران و وحدت مالک در مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : آیا صاحب باغ می‌تواند با چند نفر قرارداد مساقات ببندد؟
پاسخ : آری، ممكن است طرف قرارداد در مساقات متعدّد باشد يعنى صاحب باغ آن را در اختيار چند نفر بگذارد و با آن‌ها قرارداد مساقات ببندد.

حکم میوه‌ها در صورت بطلان معامله مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : اگر معلوم شود که معامله مساقات باطل بوده میوه‌های باغ متعلق به کیست؟
پاسخ : مال صاحب باغ است، ولى بايد اجرت آبيارى و كارهاى ديگر را مطابق معمول به كسى كه درختان را سرپرستى كرده بدهد.

تحویل زمین به دیگری در قبال مبلغی قرض‌الحسنه و دریافت نصف محصول [احکام مساقات ]

پرسش : زمینم را یک سال به شما دادم و دو میلیون قرض‌الحسنه از شما گرفتم و قرار شد پایان سال هر چی محصول برداشتی باهم نصف کنیم. این کار صحیح است؟
پاسخ : اشکالی ندارد.

لازم بودن عقد مساقات [احکام مساقات ]

پرسش : به نظر حضرت‌عالی آیا مساقات از عقود لازم است یا جایز؟
پاسخ : از عقود لازم است.

قطع درختانی که به‌شرط شراکت در زمین باغ در آن کاشته شده [احکام مساقات ]

پرسش : دو نفر زمینى را معامله می‌کنند به این عنوان که مالک، زمین خود را به دیگرى واگذار می‌کند براى درختکارى و دیگرى هم درخت می‌کارد قرارشان بر این بود که بعد از بزرگ شدن درختان، زمین را با درختان نصف کنند اما بعد از رحلت طرفین، ورثه درخت‌ها را قطع نموده‌اند، بعد از مدّتى ورثه مالک زمین، علیه ورثه مالک درخت شکایت می‌کنند و می‌گویند این زمین مال ماست و به‌زور زمین را از آن‌ها گرفته است آیا این کار جایز است؟
پاسخ : اگر درختان قطع شود، مالکیت هرکدام نسبت به سهم خود از زمین باقى است و هرکسی درخت‌ها را قطع کرده ضامن است.
تعداد صفحات : 1